وجود ۱۱ میلیون نفر در سن ازدواج

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس وزارت بهداشت، ضمن تشریح کامل سیاست‌های جمعیتی این وزارتخانه، به منتقدین حوزه جمعیت و باروری پاسخ داد.

به گزارش وزارت بهداشت، محمداسماعیل مطلق تأکید کرد: سیاست‌های جمعیتی وزارت بهداشت کاملاً براساس سیاست‌های کلی جمعیت ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری تدوین شده است.

وی با اشاره به این که پس از ابلاغ سیاست‌های کلی جمعیت توسط مقام معظم رهبری در اردیبهشت ماه سال گذشته، درخصوص بندهایی از این سیاست‌ها که مربوط به وزارت بهداشت است «کارگروه جمعیت و افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی» را تشکیل دادیم، گفت: ریاست  این کارگروه با وزیر بهداشت و دبیر آن معاون بهداشت است که تاکنون جلسات متعددی برای اجرایی کردن سیاست‌های کلی جمعیت تشکیل شده است.

وی با اشاره به بند اول سیاست‌های کلی جمعیتی مبنی بر «ارتقاء پویایی، بالندگی و جوانی جمعیت با افزایش نرخ باروری به بیش از سطح جانشینی» به تشریح اهداف و اقدامات صورت گرفته برای تحقق این بند پرداخت و گفت: مهمترین هدف برای اجرایی شدن این بند ارتقای نرخ باروری کلی نسبت به میزان پایه است و مهمترین فعالیت‌ها و راهبردهای در نظر گرفته شده برای دستیابی به این هدف در برنامه پنجم و ششم؛ افزایش بارداری‌های ارادی و خواسته است که با توجه به تاثیر بارداری برنامه‌ریزی شده در سلامت مادر و کودک تلاش در جهت افزایش بارداری‌های برنامه‌ریزی شده، ضمن ارتقای سلامت گروه هدف به ارتقای نرخ باروری کلی جمعیت نیز کمک خواهد کرد.

برنامه‌ریزی برای کاهش میانگین فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول

مطلق کاهش میانگین فاصله ازدواج تا تولد فرزند اول را دیگر رویکرد سیاست‌های ابلاغی جمعیت عنوان کرد و گفت: برای کاهش این فاصله به کمتر از سه سال در طول سال‌های برنامه، برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

وی کاهش میانگین فاصله زمانی بین فرزندان اول و دوم را از دیگر اقدامات این دفتر ذکر کرد و گفت: هم‌اکنون این میانگین بالای 5 سال است که درصدد برنامه‌ریزی و اجرا برای فاصله زمانی کمتر از 5 سال هستیم.

مطلق کاهش ناباروری ناشی از عوامل قابل اجتناب را از دیگر اهداف و اقدامات برای بند اول سیاست‌های کلی جمعیت عنوان کرد و گفت: روند رو به افزایش ناباروری و نقش عوامل مختلف به ویژه شیوه زندگی ، عوامل محیطی، آلودگی‌ها، عفونت‌ها، نیاز به مداخلاتی دارد که به کاهش ناباروری می‌انجامد و این مداخلات جنبه پیشگیرانه دارد و براساس محورهای یاد شده برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

کاهش میزان سقط کلی به میزان 10 درصد پایه

وی گفت: کاهش میزان سقط کلی به میزان 10 درصد پایه، از دیگر برنامه‌های این دفتر است که برای تحقق آن اقداماتی از جمله دسترسی به خدمات پیشگیری از سقط‌های خودبه خودی مانند مشاوره ژنتیک، مراقبت قبل از بارداری، فرهنگ‌سازی برای حفظ بارداری‌های برنامه‌ریزی نشده و ارتقای دسترسی به خدمات پیشگیری از بارداری‌های پرخطر و برنامه‌ریزی نشده را انجام می‌دهیم.

برنامه‌ریزی برای سلامت ازدواج جوانان

وی با اشاره به بند دوم سیاست‌های کلی جمعیت که در آن به رفع موانع ازدواج، تسهیل و ترویج تشکیل خانواده و افزایش فرزند، کاهش سن ازدواج و حمایت از زوج‌های جوان وتوانمندسازی آنان در تامین هزینه‌های زندگی و تربیت نسل صالح و کارآمد» تاکید شده است گفت: ما براساس این سیاست اداره‌ای را به نام « سلامت جوانان » تشکیل داده‌ایم که این اداره بر روی سلامت جوانان و سلامت ازدواج جوانان برنامه‌ریزی می‌کند.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده، و مدارس در این رابطه به معضل افزایش سن ازدواج در جوانان در طی 10 سال گذشته اشاره کرد و گفت: در حال حاضر با افزایش میانگین سن ازدواج در زنان و مردان مواجه شده‌ایم.

وی گفت: در مقایسه‌های انجام شده، سن ازدواج در استان‌های تهران، سمنان و البرز در مقایسه با سایر استان‌های کشور بالاست.

وجود 11 میلیون نفر در سن ازدواج

وی توضیح داد براساس آمار، سن ازدواج مردان در استان تهران 29.2 بوده است که بیشتر از استان‌های دیگر است در حالی که میانگین کشوری سن ازدواج مردان 27 سال است.

وی یادآور شد: 30 درصد جوانان 20 تا 30 ساله ازدواج نکرده‌اند یعنی حدود 11 میلیون نفر در کشور که در سن ازدواج قرار دارند، هنوز ازدواج نکرده‌اند.

مطلق بررسی وضعیت موجود با توجه به مطالعات و تحقیقات انجام شده را از جمله اقدامات اداره سلامت جوانان در این رابطه عنوان کرد و گفت: نتایج تحقیقات انجام شده در مورد علت تاخیر در ازدواج به مواردی از جمله موضوع ادامه تحصیل، مشکلات اقتصادی، رفاه اجتماعی و وسواس در انتخاب همسر اشاره داشته است که براساس یافته‌های این تحقیقات رویکرد ما در آموزش جوانان برای ازدواج و تشکیل خانواده مشخص گردید.

برگزاری کارگاه‌های آموزشی ازدواج سالم برای جوانان

وی گفت: سال گذشته کارگاه‌های آموزشی در 20 دانشگاه علوم پزشکی کشور با هدف ارتقای توانمندسازی گروه سنی 18 تا 29 سال در زمینه ازدواج سالم و ارتقای توانمندی‌های کارشناسان، مدیران، سیاستگذاران و ائمه جمعه و جماعت به عنوان همکار در امر ازدواج سالم برگزار کردیم.

مطلق افزود: دانشگاه‌های علوم پزشکی اهواز، آبادان، اصفهان، ایران، تهران، شهرکرد، تبریز، ساوه، فارس، قروین، قم، کاشان، کرج، کردستان، خراسان شمالی، سبزوار، دزفول، یزد، یاسوج، ایرانشهر، نیشابور، مراغه و هرمزگان در این زمینه با ما همکاری کردند و این کارگاه‌های آموزشی هنوز هم در دانشگاه‌ها ادامه دارد.

وی گفت: براساس نظرسنجی‌هایی که قبل و پس از برگزاری این کارگاه‌ها انجام دادیم 87 درصد جوانان تغییر آگاهی را به طور نسبی بعد از اجرای کارگاه‌ها بیان داشتند.

وی یادآور شد: ارتقای آگاهی جوانان در زمینه معیارهای لازم برای همسرگزینی مناسب، فواید ازدواج مناسب برای جوانان و نیز مضرات عدم ازدواج و یا ازدواج دیرهنگام در جوانان از جمله اهداف آموزشی بوده است که پس از برگزاری این کارگاه‌های آموزشی، به آنها دست یافتیم.

وی همچنین مبانی علمی، دینی و مذهبی برگزاری کارگاه‌های آموزشی را مورد اشاره قرار داد و گفت: آشنایی جوانان 18 تا 29 سال با فلسفه ازدواج، فواید تشکیل خانواده از لحاظ عاطفی، رشد معنوی، بقای نسل، مسئولیت‌پذیری، ایجاد آرامش در زوجین و بحث فلسفه وجایگاه ازدواج در اسلام نیز از جمله مباحث و محورهای مطرح شده در کارگاه‌های آموزشی ازدواج سالم بوده است.

وی همچنین تهیه جزوه آموزشی نقش خانواده‌ها و والدین در ازدواج فرزندان را از دیگر اقدامات اداره سلامت جوانان برشمرد و گفت: خانواده‌ها می‌توانند مانعی برای ازدواج بهنگام باشند و در عین حال با نقش حمایتی خود می‌توانند پتانسیل مناسبی برای تسهیل ازدواج فرزندان خود باشند.

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس با اشاره به بند سوم سیاست‌های کلی جمعیت که در آن «اختصاص تسهیلات مناسب برای مادران به ویژه در دوره بارداری و شیردهی و پوشش بیمه‌ای هزینه‌های زایمان و درمان ناباروری مردان و زنان و تقویت نهادها و موسسات حمایتی» تاکید شده است، گفت: برای تحقق این سیاست‌ها باید از نازایی‌های ناشی از عوامل قابل اجتناب پیشگیری نماییم.

وی گفت: چهار عامل مهم شامل؛ شیوه زندگی، عوامل محیطی، آلودگی‌ها و عفونت‌ها منجر به ناباروری افراد می‌شوند که برهمین اساس مداخلاتی را پیش‌بینی کرده‌ایم که مهمترین و اصلی‌ترین محور این مداخلات ارتقا و آگاهی جامعه گروه هدف است تا از ناباروری‌های قابل پیشگیری افراد جلوگیری کنیم.

وی دسترسی همه افراد به خدمات ناباروری را از دیگر برنامه‌های مهم وزارت بهداشت در راستای سیاست‌های جمعیتی عنوان کرد و گفت: برای تحقق این امر باید تمام داروهای مرتبط با ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گیرند و مردم هزینه‌های دارویی درمان ناباروری را از طریق بیمه‌ها پرداخت نمایند و میزان هزینه‌های درمان ناباروری بالا نباشند.

مطلق به تحت پوشش بیمه قرار گرفتن دیگر خدمات ناباروری از جمله آزمایشگاه، آی یو آی و آی وی اف اشاره کرد و تصریح کرد: باید برای ارائه خدمات ناباروری از یک الگوی استاندارد پیروی کنیم که پایش ارزشیابی بهتری را در پی داشته باشد و کیفیت خدمات ناباروری با سرعت بیشتری ارتقا پیدا کند و کل کشور از یک استاندارد مشترک بهره‌مند شوند.

حتی یک مورد مرگ مادر نیز نباید اتفاق بیفتد

مطلق در ادامه بند ششم سیاست‌های کلی جمعیت را مورد اشاره قرار داد و گفت: در این بند «ارتقای امید به زندگی، تامین سلامت و تغذیه سالم جمعیت و پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی به ویژه اعتیاد، سوانح، آلودگی‌های زیست محیطی و بیماری‌ها» مورد تاکید قرار گرفته است.

وی گفت: برای اجرایی کردن این سیاست باید مرگ و میر مادران باردار را به میزان 15 در 100 هزار تولد زنده کاهش دهیم.

وی در توضیح با اشاره به این که تعداد مرگ و میر مادران باردار بسیار پایین است، تصریح کرد: معتقدیم که حتی یک مورد مرگ مادر باردار نیز نباید اتفاق بیفتد.

وی با اشاره به عوارض ناشی از بارداری برای برخی از مادران گفت: این عوارض باعث می‌شود که مادران دیگر تمایلی به بارداری نداشته باشند بنابراین باید عوارض ناشی از بارداری و زایمان را برای مادران کاهش دهیم.

وی افزود: اگر در جامعه زنان از تجربه بارداری خود راضی باشند، طبیعتاً بازهم باردار می‌شوند و بارداری را به عنوان یک تجربه خوب به دیگران منتقل می‌کنند.

مطلق ادامه داد : در این زمینه برنامه ریزی های لازم انجام شده و در حال اجرا شدن در مراکز ارائه خدمات از خانه بهداشت تا بیمارستان هستیم.

کاهش مرگ نوزادان به میزان 7 در هزار تولد زنده

مدیرکل دفتر سلامت جمعیت، خانواده و مدارس در ادامه کاهش مرگ نوزادان به میزان 7 در هزار تولد زنده را به عنوان یکی دیگر از اهداف این دفتر در راستای بند ششم سیاست‌های جمعیتی عنوان کرد و تصریح کرد: نوزادان زیر یکسال و کودکان زیر 5 سال از مهمترین گروههای هدف ما هستند و باید مرگ این گروه‌ها را کاهش دهیم و باید این افراد 85 سال زندگی کنند چرا که بودن آنها به ارتقا و بالندگی جمعیت کمک می‌کند.

وی گفت: در حال حاضر میزان مرگ و میر نوزاد حدود 10 در هزار تولد زنده است باید این میزان را به 7 در هزار تولد زنده  در طول برنامه ششم کاهش دهیم.

برنامه‌ریزی برای سلامت همه نوزادان

مطلق با بیان این که بهبود شاخص مرگ و میر نوزاد کار ساده‌ای نیست، گفت: برای دستیابی به این هدف فقط نوزادان سالم مدنظر ما نیستند بلکه برای نوزادان سالم نیز برنامه داریم و باید شاخص‌های سلامت نوزادان سالم را نیز مورد ارزیابی قرار دهیم.

اجرای نظام سطح‌بندی خدمات مادر و کودک تا پایان برنامه ششم

وی گفت: براساس سطح‌بندی خدمات پریناتال و سطح‌بندی خدمات مادر و نوزاد ، در بیمارستان‌های مشخص خدمات مشخصی را به مادران و نوزادان ارائه می‌دهیم که حاصل این خدمات باعث کاهش مرگ مادران و نوزادان می‌شود.

وی یادآور شد: برنامه ارائه این خدمات تدوین شده است و کارهای اجرایی آن نیز انجام شده است و انتظار داریم در طی برنامه ششم توسعه قدم به قدم این کار پیش برود و امیدواریم تا پایان برنامه ششم نظام سطح‌بندی خدمات مادر و نوزاد را در کل کشور پیاده کنیم.

وی با اشاره به این که براساس بررسی‌ها خیلی از نوزادان در زمان انتقال از جایی به جای دیگر برای دریافت خدمات درمانی فوت می‌کنند، گفت: ساماندهی انتقال نوزاد و مادر به عنوان یکی دیگر از اولویت‌های دفتر ما قرار دارد که در طول برنامه ششم به آن پرداخته‌ایم.

کاهش مرگ کودکان زیر 5 سال به زیر 15 در هزار تولد زنده

مطلق کاهش مرگ کودکان زیر 5 سال به زیر میزان 15 در هزار تولد زنده را از دیگر اهداف و برنامه‌های دفتر سلامت خانواده، مدارس و جمعیت عنوان کرد و گفت: با ترویج تغذیه با شیرمادر با تاکید بر ساعت اول و کمک غذایی به مادر در تلاش برای کاهش سوء تغذیه هستیم.

وی یادآور شد: یکی از مهمترین عواملی که باعث مرگ کودکان زیر 5 سال می‌شود سوانح و حوادث است و طبیعی است کارکردن در این حوزه موجب کاهش مرگ و میر کودکان می‌شود.

مطلق همچنین ساماندهی بخش‌های بستری ویژه کودکان را مورد اشاره قرار داد و گفت: ساماندهی بخش‌ها باعث می‌شود که افراد از کیفیت بهتری از مراقبت‌ها از خدمات بیمارستان‌ها بهره‌مند شوند و مرگ کودکان زیر 5 سال کاهش یابد.