حذف يارانه شير، اشتباهی بزرگ

روزنامه ملت ما نوشت:

1- مهم‌ترين منبع دريافت كلسيم و ويتامينD شير است، پروتیين‌ها هم از طريق همين ماده جذب بدن مي‌شوند. كلسيم و ويتامينD اصلي‌ترين مواد لازم براي قوام و استحكام استخوان است. 2- 23 درصد از ايرانيان بالاي 50 سال به بيماري پوكي استخوان مبتلا هستند و اين يعني از هر 5 ايراني 50 سال به بالا يك نفر استخوان‌هاي شكننده‌يي دارد. 3- ميانگين سرانه مصرف جهاني شير 144‌كيلوگرم است و در اروپا اين رقم به 425‌كيلوگرم مي‌رسد، سرانه مصرف شير براي ايرانيان تنها 91‌ كيلوگرم است.

براي پي بردن به اهميت شير در سلامت جامعه محاسبات و آزمايش‌هاي سخت پزشكي و فيزيولوژيك لازم نيست، همين كه 3 نكته بالا در كنار هم گذاشته شوند نيز براي پي بردن به اهميت حياتي شير كافي است، با اين همه اما آنگونه كه در خبرها آمده است، طرح حذف يارانه‌ها دامن شير را هم گرفت، شيري كه چندسالي بود به مدد يارانه‌هاي دولتي ميانگين مصرفش در بين مردم كشور افزايش يافته و اميد به سلامت را در بزرگسالي بيشتر كرده بود.

ميزان يارانه در نظر گرفته شده براي شير در سال جاري 580 ميليارد تومان بود اما حسب گفته‌هاي قائم مقام معاونت توسعه بازرگاني داخلي تاكنون كه تنها 20روزي به پايان سال مانده است 200 ميليارد تومان از اين ميزان يارانه پرداخت شده است. اين خبر به آن معنا است كه معاونت برنامه‎ريزي و نظارت راهبردي رياست‌جمهوري 280 ميليارد تومان به وزارت بازرگاني و در حقيقت به سلامت جامعه بدهكار است.

دكتر ضيا‌الدين مظهري متخصص تغذيه در گفت‌وگويي با «ملت‌ما» در رابطه با اهميت مصرف شير و لزوم دستيابي همه اقشار جامعه به اين ماده مهم لبني مي‌گويد: «شير به لحاظ ميزان اهميت در تامين ريزمغذي‌ها و درشت‌مغذي‌هاي مورد نياز بدن انسان براي سلامت افراد بسيار واجد اهميت است، بدون شك فراهم كردن امكان دستيابي همه افراد جامعه به اين ماده لبني يكي از اصلي‌ترين راهكارهاي بهبود شاخص‌هاي سلامت در جامعه است.

نبايد فراموش كرد كه حتي در فاكتورهاي اقتصادي نيز سلامت نيروي انساني افراد، جامعه حرف اول را مي‌زند، به همين دليل تامين نيازهاي زيستي اهميت تغذيه سالم و مواد موردنياز بدن و بويژه شير را بيش از پيش بالا مي‌برد.» اين متخصص تغذيه مي‌افزايد: «شير داراي 50 ريزمغذي و 20 درشت‌مغذي است كه در كنار ديگر مواد خوراكي در هرم غذايي موردنياز انسان، بايد بسيار مورد توجه قرار گيرد، به همين دليل نحوه دستيابي راحت افراد بويژه افراد طبقات آسيب‌پذير به شير و كمك‌هاي دولت در اين زمينه مي‌تواند بسيار كارساز باشد.»

با اين حال حسين مدرس‌خياباني، قائم‌مقام معاونت توسعه بازرگاني داخلي وزارت بازرگاني روز گذشته در رابطه با يارانه شير به مهر گفته است: «با وجود مكاتبات فراوان با مسوولان، پيگيري‌هاي متعدد و حتي گرفتن 2 مصوبه در اين باره، كه در يكي از آنها نمايندگان ويژه رييس‌جمهور در كارگروه كنترل بازار، معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رياست‌جمهوري را موظف كردند اعتبار يارانه شير به ميزان 2300 تن تخصيصي سال 89 را محاسبه كند و ظرف مدت 24 ساعت در اختيار وزارت بازرگاني قرار دهد اما اين بودجه هنوز در اختيار وزارت بازرگاني قرار نگرفته است. اين در حالي است كه ارزش شير يارانه توزيع شده توسط وزارت بازرگاني تاكنون بالغ بر 480 ميليارد تومان است.»

قائم مقام معاونت توسعه بازرگاني داخلي، افزود: «اجراي قانون هدفمندسازي يارانه‎ها در بخش اصلاح قيمت گندم، آرد و نان منجر به صرفه‎جويي و كاهش ضايعات شده است ولي در شير بايد نگاه افزايشي باشد. به معناي اينكه تغيير مكانيزم پرداخت يارانه بايد موجب ترويج مصرف شود.»

سرانه مصرف شير در كشورمان نصف كشورهاي پيشرفته دنياست، حتي با وجود پرداخت يارانه شير و توسعه و ترويج مصرف اين محصول در سال‌هاي اخير، هنوز هم كشور ما فاصله بسياري با سرانه استاندارد جهاني مصرف شير دارد و با توجه به پايين بودن اين سرانه، طبيعي است كه هرگونه تغيير در مكانيزم‎ پرداخت يارانه شير موجب كاهش بيش از پيش مصرف آن مي‌شود.

آسيب‌هاي ناشي از كاهش مصرف شير مي‌تواند تاثير مخرب و نامطلوبي روي زندگي تك‌تك افراد داشته باشد و بار اجتماعي و اقتصادي زيادي را به سيستم مراقبت‌هاي بهداشتي و در مجموع بركل جامعه تحميل كند.

خبر حذف يارانه شير به گونه‌يي بود كه دكتر عليرضا مرندي، نماينده مردم تهران و وزير سابق بهداشت در اين باره واكنش نشان داد و گفت: «حذف يارانه شير، اشتباه بزرگي است كه هزينه‌هاي درماني دولت را افزايش مي‌دهد. كاهش مصرف شير و لبنيات سلامت مردم را تهديد كرده و صدمات جبران‌ناپذيري وارد مي‌كند، درصورت حذف يارانه شير و فراورده‌هاي آن دولت بايد اين يارانه را در بخش هزينه‌هاي درماني مردم بپردازد؛ به عبارتي هزينه‌هاي مربوط به تامين دارو، هزينه‌هاي آزمايشگاهي، تصويربرداري، خريد تجهيزات پزشكي و ساخت مراكز درماني به‌مراتب بيش از پرداخت يارانه به شير و فراورده‌هاي آن خواهد بود. در دسترس قرار نگرفتن اين فراورده‌ها در زنان منجر به پوكي استخوان و در مردان سبب كاهش عملكرد فيزيكي آنان خواهد شد. همچنين زنان باردار و شيرده كه قادر به تامين كافي اين مواد نباشند، نمي‌توانند به رشد و تكامل كودكان خود كمك كنند و اين مساله بصورت يك معضل در نسل‌هاي آينده نيز بارز خواهد شد».

اگر چه برخي بر اين باورند كه پرداخت يارانه و سوبسيد تنها در كشورهايي با اقتصاد سوسياليستي و غير ليبرال مرسوم است، اما بايد دانست كه در اين مورد خاص حتي كشورهاي صنعتي با اقتصاد ليبرال نيز سابقه پرداخت يارانه شير و همچنين برنامه توزيع شير در مدارس را از ‌حدود يك‌ قرن پيش داشته‌اند، علاوه بر اين در تمام كشورهاي اروپايي و امريكا و كانادا به توليدكنندگان شير يارانه پرداخت مي‌شود، چه آنكه ضرر اقتصادي و هزينه‌هاي درماني ناشي از مصرف كم لبنيات براي دولت‌ها چندين برابر يارانه شير است. بازار لبنيات ايران نيز هر چند ماه يك بار شاهد افزايش قيمت محصولات لبني است؛ افزايش قيمتي كه به اعتقاد بسياري از كارشناسان نتيجه‌يي جز كاهش مصرف بويژه در ميان اقشار آسيب‌پذير نخواهد داشت. انستيتو تحقيقات تغذيه ايران در بررسي‌هاي خود به اين نتيجه رسيده است كه مصرف كم لبنيات سبب ‌شده تا 90درصد خانواده‌هاي ايراني، كمتر از حد استاندارد كلسيم دريافت كنند.