از اعتیاد مجازی تا «بیوه»‌های اینترنتی

یک مدرس دانشگاه گفت: نباید از هزینه‌های پایین استفاده از فضای مجازی و در دسترس بودن آن خوشحال باشیم، چون طراحان آن‌ها اهدافی مانند ایجاد فضای کاذب بر روی کاربر و ترویج مصرف‌گرایی را دنبال می‌کنند.

دکتر «علی جعفری» در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه تهدید بزرگ جهان امروز به‌ویژه کشورهای جهان سوم موضوع «اعتیاد مجازی» است، اظهار کرد: تأثیر فضای مجازی در زندگی خانواده‌ها به حدی است که فرزند را تبدیل به شخصیتی غیرمسئول کرده و در زمانی که نوجوان در دوران شکل‌گیری هویتی و شخصیتی قرار دارد با ورود به چنین فضایی یک نوع هویت کاذب را پذیرفته و به دلیل برقراری ارتباط آسان با دیگران در محیط مجازی به‌نوعی دچار دوگانگی شخصیت می‌شوند.

وی با بیان اینکه یکی دیگر از آسیب‌های فضای مجازی ایجاد محیطی تضادی بین زن و مرد و بکارگیری اصطلاحی به نام «بیوه اینترنتی» است، ادامه داد: «شکاف نسل‌ها» یکی از تهدیدهای جدی فضای مجازی است چون فاصله پیش‌آمده بین والدین و فرزندان ازآن‌جهت که برنامه‌ریزی‌شده نبوده، جامعه را دچار تفاوت‌های بنیادی به لحاظ روحی روانی کرده است.

جعفری به استفاده از فضای مجازی با توجه به پیشرفت‌های روزافزون اینترنت و شبکه‌های اجتماعی با نادیده گرفتن بعد زمانی و مکانی آن به‌عنوان یکی از فرصت‌های این فنّاوری اشاره کرد و افزود: دسترسی آزادانه به اخبار و اطلاعات، عدالت رسانه‌ی را حتی در مکان‌ها و کشورهای عقب‌افتاده بی‌اهمیت کرده و از طرفی دسترسی برای همه کاربران جهانی را میسر کرده است.

وی افزود: تبدیل کردن نقاط ضعف فضای مجازی به فرصت‌، نیازمند سیاست‌گذاری رسانه‌ای سازمان‌یافته است که باید در کنار تحقق این امر، نحوه درست استفاده از این فضا را به خانواده و کاربران آن آموزش داد.

مدرس دانشگاه آزاد اسلامی واحد ایلام با بیان اینکه تعدادی از ایتم‌های موجود در فضای مجازی به دیدگاه‌های اقتصادی، تبلیغاتی و یا مثل فرار مغزها به عنوان یک موضوع سیاسی اقتصادی مورد توجه قرار می‌گیرند، خاطرنشان کرد: در حوزه رسانه‌های اجتماعی شبکه‌های مختلفی مثل پدیا وجود دارد که نه‌تنها ضرر ندارند، بلکه بسیاری از مطالب علمی را می‌توان از آن استخراج کرد و یا وبلاگ‌ها، فرام‌ها، کامنت‌ها و میکروبلاک‌ها که هر کدام در یک حوزه تخصصی خاص دارند، همین امر وجود تهدیدها را به سوی شبکه‌های اجتماعی می‌برد که بحث‌های زیادی را به خود جلب کرده است و حتی در سیاست‌گذاری دولت‌ها هم تأثیر گذاشته است.

وی افزود: علاوه بر نظارت دولت و فرهنگ‌سازی مناسب با سرعت فناوری باید فرهنگ بومی را با روندی برنامه‌ریزی‌شده، آموزشی و حتی درآمدزا پیگیری کرد. روالی که در کشور ایران سپری نشده و به‌صورت اتفاقی ورود پیدا کردند و چون دوران گذار را سپری نکرده است به همین جهت مثل غرب نمود ندارد.

جعفری با بیان اینکه نباید از هزینه‌های پایین استفاده از فضای مجازی و در دسترس بودن آن خوشحال شد، ادامه داد: چون دریافت اطلاعات شخصی کاربران توسط گردانندگان شبکه‌های اجتماعی و استفاده از اطلاعات آن‌ها در توافق با شرکت‌های تجاری هزینه‌هایی را روی دست کاربران خواهد گذاشت، بدین گونه که در قبال چند درصد هزینه فروش شرکت‌های تجاری، گرداننده شبکه اجتماعی اطلاعات کاربران را در اختیار شرکت قرار می‌دهند که در مقابل این هدف آشکار فضای مجازی، اهدافی پنهانی مثل ایجاد فضای کاذب بر روی کاربر، ترویج مصرف‌گرایی در بین جوانان و رواج ترویج فرهنگ غربی دنبال می‌شود.

این مدرس دانشگاه ادامه داد: با توجه به اینکه سبک زندگی ما به‌نوعی برگرفته از فرهنگ اسلامی ایرانی است اما، تحت تأثیر فرهنگ غربی قرار گرفته است. پس در سیاست‌گذاری‌ها باید به فرهنگ غنی خود توجه کرد و فرهنگ بومی را در اولویت برنامه‌ریزی‌ها قرار داد.

جعفری تأکید کرد: هرچند اینترنت ملی کارایی زیادی نمی‌تواند داشته باشد اما می‌توان با تأکید بر فرهنگ اسلامی ایرانی و بومی‌سازی شبکه‌ها بسیاری از مشکلات فضای مجازی بخصوص مصرف‌گرایی را کاهش داد.