ابوبکر البغدادی چگونه رهبر داعش شد؟

نویسنده کتاب « داعش؛دولت اسلامی عراق و شام» بیان کرد: اختلافات القاعده عراق با القاعده سوریه به حکمیت ایمن الظواهری رهبر القاعده جهان منجر شد، ایمن الظواهری رأی خود را به نفع القاعده سوریه یا جبهه النصره صادر کرد و به ابوبکر البغدادی دستور داد تا به خاک عراق برگردد و گر نه در سوریه باید به فرامین جبهه النصره گوش فرا دهد. رأی رهبر القاعده جهان به مذاق رهبر داعش خوش نیامد و وی بیعت خود با ایمن الظواهری را نقض و از گروه القاعده جهانی خارج شد و گروه داعش مخفف دولت اسلامی عراق و شام را تأسیس کرد تا به بقیه بفهماند که شام از مناطق تحت نفوذ داعش است و آنان دیگر در بیعت ایمن الظواهری نیستند.

حجت‌الاسلام والمسلمین محمد ابراهیم نژاد، نویسنده کتاب « داعش؛دولت اسلامی عراق و شام» در گفتگو با شفقنا، گفت: پس از حمله آمریکا به عراق در سال 2003 به بهانه مبارزه با تروریسم شاخه القاعده در عراق به رهبری ابومصعب زرقاوی فعال شد و عملیات‌های انتحاری بسیاری در عراق به وقوع پیوست. بمب گذاری در اماکن عمومی و بازار و قتل و خشونت به اسم اسلام و مبارزه با آمریکا از مهم‌ترین فعالیت‌های شاخه القاعده در عراق بود؛ ابومصعب الزرقاوی از سال 2003 تا 2006 رهبر القاعده در عراق بود و عدو قریب خود را شیعیان می‌دانست و مهم‌ترین هدف خود را مبارزه با دولت شیعه عراق معرفی کرده بود.

این پژوهشگر حوزوی تصریح کرد: زرقاوی در سال 2006 در بمباران مواضع القاعده در عراق از سوی آمریکا کشته شد با کشته شدن وی افراد دیگری رهبری این گروه را به عهده گرفتند؛ اما وضع عراق و فقدان رهبرانی کاریزما، مثل زرقاوی، افول فعالیت‌های القاعده عراق را در پی داشت تا اینکه در سال 2010 موضوع سوریه پیش آمد و در همین زمان ابوبکر البغدادی رهبر این گروه تروریستی شد و با خشونت بیشتر به قتل و غارت مردم بی گناه اقدام کرد.

وی گفت: وقوع جنگ داخلی در سوریه و ورود القاعده از اقصی نقاط عالم به سوریه با فتوای ایمن الظواهری رهبر القاعده و تبلیغات و کمک غرب و برخی از کشورهای منطقه باعث شد القاعده عراق به سوریه عزیمت کرده مناطق شرقی سوریه از جمله شهر رقه را به تصرف در آورد و اقتدار دولت قانونی بشار اسد بر این مناطق را تضعیف کند. اجتماع القاعده در سوریه دیری نپایید که به اختلافات داخلی میان گروه‌های مختلف القاعده در سوریه انجامید و القاعده عراق به رهبری ابوبکر البغدادی با جبهه النصره درگیر شد و افراد بسیاری از هر دو طرف به دست یکدیگر به هلاکت رسیدند.

ابراهیم نژاد تصریح کرد: اختلافات القاعده عراق با القاعده سوریه (جبهه النصره) بالا گرفت و به حکمیت ایمن الظواهری رهبر القاعده جهان منجر شد، ایمن الظواهری رأی خود را به نفع القاعده سوریه یا جبهه النصره صادر کرد و به ابوبکر البغدادی دستور داد تا به خاک عراق برگردد و گر نه در سوریه باید به فرامین جبهه النصره گوش فرا دهد. رأی رهبر القاعده جهان به مذاق رهبر داعش خوش نیامد و وی بیعت خود با ایمن الظواهری را نقض و اظهار کرد که رهبری به غیر اسامه بن لادن نمی‌شناسد، این چنین بود که وی از گروه القاعده جهانی خارج شد و گروه داعش مخفف دولت اسلامی عراق و شام را تأسیس کرد تا به بقیه بفهماند که شام از مناطق تحت نفوذ داعش است و آنان دیگر در بیعت ایمن الظواهری نیستند.

وی گفت: با خروج عملی داعش از بیعت القاعده، ابوبکر البغدادی پا را از یک دولت کوچک فراتر نهاد و ادعای خلافت اسلامی کرد و خود را خلیفه مسلمین نامید؛ در تبلیغات داعش از وی با عنوان ابوبکرالحسینی القریشی البغدادی نام برده می‌شود تا یادآور حدیث معروف « خلفاء امتی اثناعشر کلهم من قریش» باشد. برای شناخت داعش باید القاعده را شناخت و شناخت القاعده بدون شناخت سلفیه جهادی ممکن نیست؛ سلفیه جهادی در دهه هفتاد قرن بیستم، در مصر ظهور یافت و با تفسیر خاص از جاهلیت و جهاد، گروه‌های تکفیری متعددی از دل آن بیرون آمدند.

نویسنده کتاب « داعش؛دولت اسلامی عراق و شام» درادامه گفت وگو باشفقنابیان کرد: رهبران فکری مورد توجه داعش عبارت‌اند از ابن تیمیه، محمد بن عبدالوهاب، سید قطب، محمد عبدالسلام فرج، سید امام (عبدالقادر عبدالعزیز)، عبدالله عزام، اسامه بن لادن و ابومصعب زرقاوی؛ در تمام مناطق تحت تصرف داعش در سوریه و عراق عباراتی از ابن تیمیه خودنمایی می‌کند:« قوام الدین بکتاب یهدی و ینصره»؛ یعنی پایداری دین به قرآن هدایتگر و به شمشیری است که آن دین را یاری می‌کند. داعش برای نشان دادن تفکرات سلفی خود نواقص «الاسلام» محمد بن عبدالوهاب را بر درو دیوار مناطق اشغالی نصب کرده به تخریب قبور اولیای الهی پرداخته و به پیروی از سید قطب جهاد مسلحانه (یسیف ینصر) را اصل اساسی خود می‌داند و بیانیه‌های زرقاوی را که شیعه را دشمن اصلی خود معرفی می‌کند نصب العین رفتار خود قرار داده است.

ابراهیم نژاد خاطرنشان کرد: بر اساس برخی گزارش‌ها زرقاوی تفاوت معناداری از لحاظ ایدئولوژیکی و شخصی با اسامه بن لادن در افغانستان داشته و تشکیلات او بدون روابط رسمی با القاعده آغاز شده است؛ زرقاوی اذعان کرده است که وابستگی وی با القاعده پس از این رخ داد که گروه وی در عراق موقعیت قابل توجهی به دست آورد و از خارج حمایت شد؛ به همین علت به خود لقب امیر داد تا موقعیت‌های جداگانه رهبر القاعده را داشته باشد. استقلال مالی زرقاوی از بن لادن در نامه سال 2005 القاعده به زرقاوی تأیید می‌شود که مرد شماره دو القاعده، ایمن الظواهری آن را نوشته بود؛ اما القاعده عراق بیانیه‌ای در صحت نداشتن این نامه منتشر کرد و اعلام کرد که « ما سازمان القاعده اعلام می‌کنیم که این ادعا به هیچ وجه حقیقت ندارد و تنها در تخیل سیاستمداران خانه سیاه(کاخ سفید) و نوکران آن‌ها وجود دارد».

نویسنده کتاب « داعش؛دولت اسلامی عراق و شام» بیان کرد: الظواهری چندین بار زرقاوی را نسبت به کشتار مستمر شیعیان مورد سؤال قرار داده و او را از این کار منع کرده است ولی زرقاوی شیعیان را دشمن نزدیک و اولویت دار خود دانسته و به همین دلیل کشتار آنان را در هر جایی که توان داشته باشد انجام می‌دهد. او حتی در این موضوع با استادش ابومحمد مقدسی نیز اختلاف رأی داشت و استادش نیز او را از این کار منع می‌کرد؛ یکی از اختلافات جنجانی و ادامه دار که تا کنون نیز ادامه داشته است، اختلافی است که در تابستان سال 2005 میان ابومحمد مقدسی و زرقاوی پدید آمد. مقدسی در مصاحبه ای تلویزیونی با الجزیره به زرقاوی پند داد و گفت که بمب گذاری‌های انتحاری در عراق به مرگ بسیاری از عراقی‌ها و شیعیان انجامیده است، وی عوام شیعیان و اهل سنت را طبقه یکسان عوام توصیف کرد و گفت که کشتن آن‌ها جایز نیست و همین مساله تفاوت تفکرات وهابی عربستانی با تفکرات داعشی را مشخص می‌کند.

این پژوهشگر حوزوی خاطرنشان کرد: پس از زرقاوی و ابوعمر، ابوبکر البغدادی به ریاست داعش رسید؛ ساختار تشکیلاتی داعش در زمان ابوعمر و البغدادی بنا شده است؛ در زمان ابوبکر البغدادی به علت حضور در سوریه تغییرات جزیی یافته است؛ تشکیلات داعش از آغاز هرمی بنا شده است و خلیفه در رأس آن قرار دارد و به صورت مستقیم بر شوراهای زیر نظر خود اشراف دارد؛ خلیفه با مشورت شوراها به صورت مستقیم روسای هر یک از آن‌ها را تعیین می‌کند و در این امر اختیار تام دارد. داعش سرزمین‌های تحت نفوذ خود را به بخش‌هایی به نام ولایت تقسیم کرده است؛ تا کنون شانزده ولایت در مناطق تحت تصرف آن‌ها تشکیل شده است که هشت ولایت در عراق و هشت ولایت در سوریه است؛ ولایات حلب، الرقه، البرکه، حمص، بادیه، حما، دشم و الخیر در سوریه،  ولایات نینوا، شمال بغداد، جنوب بغداد، الانبار، کرکوک و صلاح الدین در عراق ولایات دواعش را تشکیل می‌دهند.

ابراهیم نژاد یادآور شد: شخص والی در هر ولایت حاکم مطلق آن است و یک معاون نظامی ویک معاون شرعی دارد که ریاست هیئت شرعی و امنیت را بر عهده دارد؛ داعش همچنین یک مرکز امنیتی مستقل به عنوان سازمان اطلاعات دارد که بر ضد دشمنانش عملیات‌هایی را انجام می‌دهد؛ مجلس شرعی، مجلس شورا، شورای نظامی، شورای امنیتی و هیئت‌های شرعی از مهم‌ترین ارکان حکومت داعش را تشکیل می‌دهند.

وی ادامه داد: مفتی‌های داعش عبارت‌اند از ابوبکر القحطانی اهل سعودی که در گذشته ملقب به ابوحفص بود و به دلیل محبت زیاد به بغدادی کنیه خود را به ابوبکر تغییر داده است؛ نفر دوم، ترکمان البنعلی(ترکی بن مبارک بن عبدالله) از سلفیان جهادی بحرین که به نام‌های ابوضرغام و ابوهمام الاثری مشهور است؛ نفر سوم، عثمان آل نازح العسیری از سلفیان جهادی سعودی است که کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه ملک خالد در رشته اصول فقه دریافت کرده است و در آغاز سال 2013برای جهاد به سوریه مسافرت کرده و اکنون مفتی این گروه است. شخصیت‌های اصلی داعش نیز پس از ابوبکر البغدادی به ترتیب، ابومسلم الترکمانی با نام اصلی فاضل احمد عبدالله الحیاتی از ترکمن‌های تلعفر و جانشین البغدادی، ابوعلی الانباری، با نام اصلی علا قرداش الترکمانی از فعالان بعثی در زمان صدام؛ ابومحمد العدنانی الشامی با نام اصلی طه صبحی فلاحه، سخنگوی داعش وابوالاثیر عمرالعبسی از اهالی ادلب است.

وی گفت: موسسه الفرقان رسانه رسمی داعش است که محصولات آن‌ها شامل صلیل الصوارم، هدی و بشری للمومنین، تاج الوقار، قوافل الشهدا، فرسان الشهاده، حصاد المتهزمین فی بلادالرافدین، عامان لدوله الاسلام، کتائب کردستان فی دوله العراق الاسلامیه، فرحه المسلمین بقیام دوله الموحدین، و ....است.

نویسنده کتاب « داعش؛دولت اسلامی عراق و شام» بیان کرد: احمد ابوسمره هم که اصلیت سوری دارد و در آمریکا بزرگ شده است مسوول بخش شبکه‌های مجازی داعش است و وظیفه او جذب شهروندان آمریکایی و اروپایی از طریق شبکه‌های اجتماعی است.

وی در خصوص منابع مالی داعش نیز گفت: با تحریم مالی داعش در بند هفتم شورای امنیت سازمان ملل آن‌ها از طرق مختلف به کسب درآمد پرداختند که امروز خود را به عنوان ثروتمندترین گروه تروریستی معرفی کردند؛ از جمله سازمان‌ها و افراد خیر از جمله ابومحمد العدنانی، استخراج و فروش نفت مناطق تحت سیطره رقه، دیرالزور، الحسکه، موصل و دیالی، سرقت اموال بانک‌ها و منازل تحت تصرف و سرقت 420میلیون دلار از بانک مرکزی موصل، زمین‌های کشاوری در دو سمت نهر فرات، کمک‌های مالی عربستان، قطر، کویت و امارات، ربودن شهروندان ترک و هندی از سفارت این کشورها و درخواست پول از آن‌ها مثل سفارت ترکیه، فروش آثار باستانی عراق و سوریه و همچنین اخذ کمک‌های مالی غربیان به نام مخالفان سوریه منابع مالی این گروه تروریستی هستند.