تاملی بر سخنان روحانی پیرامون ابزارهای ارتباطی نوین

سخنان روز گذشته رییس جمهور در چهارمین جشنواره ارتباطات و فناوری اطلاعات بازتاب گسترده ای در رسانه های داخی و خارجی یافته است.

رییس جمهور در سخنان روز گذشته خود با صراحتی که روز به روز فزونی می گیرد  و ارایه اطلاعات قابل توجه، از ادغام جامعه ایرانی در شبکه های اجتماعی – بین المللی دفاع و حتی توصیه کرد با این حضور یک " بلوک فارسی" قدرتمند در شبکه های اجتماعی شکل بگیرد.

جان مایه سخنان رییس جمهور روحانی این بود:" با ابزارهای ارتباطی عصر نمی توان مبارزه کرد و باید این ابزارها را در خدمت رشد و تعالی ملی قرار داد."

او  سخنان خود را مستند به رویکردهای چند دهه اخیر در مواجهه با پدیده های ارتباطی جدید (در زمان خودشان) همچون ویدئو، سپس ماهواره و هم اکنون اینترنت و شبکه های اجتماعی مستند کرد و گفت : «دوران رساندن پیام از طریق بلندگوهای یک طرفه، منبرهای یک طرفه، تریبون‌های یک طرفه و سنتی به سرآمده است.»

روحانی تاکید کرد: «ما نباید دنیای سایبری را دنیایی بدانیم که از سر اضطرار و ناچاری وارد آن شده‌ایم. بلکه دنیای سایبری را باید به مثابه یک  تلقی کنیم.»

او همچنین گفت:" زمانی فکر می‌کردیم اگر ویدئو وارد کشور شود ایمان جوانان مان پَر می‌زند. سال‌های اول انقلاب دغدغه ما این بود که مبادا یک دستگاه ویدئو وارد کشور شود؛ چراکه فکر می‌کردیم اگر وارد شود و با سیمی به تلویزیون وصل شود، دیگر چگونه ایمان را نگه داریم و هویت را حفظ کنیم؟!

  دیدیم که ویدئو آمد و فراگیر شد و در ایمان جوانان ما نه تنها اثری نداشت، بلکه حضور جوانان مان در مساجد، محافل، دعا و توسل و حتی در مظاهر انقلابی و راهپیمایی‌های انقلابی بیشتر شد، به جبهه رفتند و از کشور دفاع کردند و افتخار آفرین بودند.

 بعدها قصه دیگری شروع شد، اینکه با ماهواره چه کنیم. اگر خدای  ناکرده تلویزیونی بتواند با یک دیش مخفی یا آشکار شبکه دیگری را بگیرد و جوانان آن شبکه را بببیند چگونه ایرانیت و اسلامیت ما می‌ماند؟! دیدیدم که ماهواره آمد و مبارزه در پشت‌بام و بالکن تاثیرگذار نبود و نه ایمان مردم پَر زد و رفت و نه هویت مردم از دست رفت.

  امروز ظاهرا قصه دیگری برپا شده است و آن اینکه با اینترنت جوانان کاربر، ایمیل، موبایل و نسل سوم و چهارمش چه کنیم!
  من به همه دوستان عرض می‌کنم  به جوانان مان اعتماد کنیم، به نسل جوان مان اعتماد کنیم. جوانان ما دارای فطرت‌های پاکی هستند. ایران شان را تمام وجود دوست دارند. به اسلام و خاندان ائمه اطهار عشق می‌ورزند و فطرت‌شان پاک است حالا در گوشه‌ای، روزی روزگاری، ساعت یا ماهی خطا شود می‌توان آن را برگرداند و قابل بازگشت است چراکه انسان توبه کننده و خداوند نیز بخشنده و رحیم است."

سخنان رییس جمهور درباره وسایل ارتباطی در عصر انفجار اطلاعات تا حدود زیادی درست است و همان نظر کارشناسان در این حوزه است، اما انتظار بعدی برنامه ای برای اجرای این نظریات است.

این که مقامی در حد ریاست جمهوری نیز  از پایین بودن سرعت اینترنت و فیلترینگ برخی شبکه های اجتماعی گله می کند امری است مثبت یا این که ایرانیان را به حضور پررنگ و قوی در این شبکه ها فرامی خواند اما چنانچه این حضور اسباب دردسر فعال مدنی و کنش گر اجتماعی یا رسانه ای را نیز فراهم سازد آیا برای پس از آن نیز تدبیری اندیشیده شده است؟

 نمی خواهیم بگوییم رییس جمهور تنها می خواهد دو سه ماهی یکبار با گفتن چنین جملاتی دز پایین آمده " روحانی متشکریم" را در فضای مجازی بالا ببرد یا این که تاکید کنیم رییس جمهور باید برنامه هایی برای تغییر سیاست های رسانه ای و نحوه تعامل با شبکه های اجتماعی داشته باشد که اتفاقا رییس جمهور با سخنان اخیر خود اولا گفتمان رسمی را تحت تاثیر قرار می دهد ثانیا برای خود و دستگاه های مربوطه ایجاد تعهد می کند و تا همین جا هم گفتار او به رفتار تبدیل شده هر چند کافی نیست و انتظار بزرگ تر تمهید ساز و کار ها برای برچیدن موانع است.

آقای روحانی نباید از یاد ببرد که صرف فضای مجازی و شبکه های اجتماعی نیز کافی نیست بلکه هنوز هم که هنوز است این آدم ها و نخبگان و کنشگران و فعالان مدنی و اجتماعی اند که با وزن و تاثیر گذاری شان در داخل این شبکه ها جریان سازی می کنند و کمک می کنند تا 72 ساعته یک نامزد انتخاباتی با وجود حضور 5 رقیب انتخاباتی دیگر در نخستین مرحله انتخابات راهی پاستور شود.

در پایان ذکر نکته ای درباره سیاست های آزموده و شکست خورده این دهه ها در مبارزه با ابزارهای جدید اطلاع رسانی فرا یاد آمد . باید به رییس جمهور عزیز این نکته را یادآور شد ، آن چه که در وسع تلاش عزیزان بوده انجام شده اما جان سختی تبار ایرانی ظاهرا بیش از اینها بوده و حضور و نقش آفرینی این ابزارهای اطلاع رسانی و شبکه های اجتماعی حاصل جان سختی مردمی بوده است که نه از سر عناد و نه از سر شیفتگی بلکه برای داشتن یک زندگی عادی و معمولی همچون دیگر مردم دنیا می خواستند از امر و نهی و دستور به دور باشند و آن گونه که خود می اندیشند زندگی کنند و از همین رو با وجود آمدن ماموران به خانه ها و ریختن آنها به پشت بام ها برای گرفتن ویدئو یا جمع کردن دیش ماهواره و امثالهم ، باز این وسایل و ابزار ارتباطی ماندند و تکثیر شدند.


به قول شاعر:
شب های هجر را گذراندیم و زنده ایم
ما را به سخت جانی خود این گمان نبود


منبع: عصر ایران