پیام خاتمی به همایش بین‌المللی "جهان عاری از خشونت؛ گفت‌وگو برای صلح، امنیت و حقوق بشر"

سید محمد خاتمی گفت: رسیدن به صلح واقعی مستلزم استقرار نظام‌های ملی و بین‌المللی بر پایه کرامت انسانی و شناختن حق آدمیان و برخورداری آنان از زندگی مطلوب مادی و معنوی و ایجاد سازو کارهایی برای تامین این مهم است.

متن پیام حجت الاسلام سید محمد خاتمی رییس جمهور پیشین جمهوری اسلامی ایران به همایش بین المللی "جهان عاری از خشونت؛ گفت‌وگو برای صلح، امنیت و حقوق بشر" به شرح زیر است:

«بسم الله الرحمن الرحیم

صلح مطلوب ولی دیریاب، دلپذیر آدمی از دیرباز بوده است. ولی آنچه مطلوب آدمی است همیشه تحقق عینی نمی یابد.

کلمه " صلح " اگر به معنی دفع و رفع جنگ باشد هم به لحاظ مفهوم و هم از حیث تحقق از جنگ متاخر است و تاریخ نیز این امر را تائید می‌کند اما مفهوم صلح به لحاظ ارزشی چنان جایگاهی دارد که کمتر مفهومی می‌تواند با آن برابری کند.

صلح در دین‌های بزرگ و نزد صاحب نظران متفکر و خیر اندیش همواره مورد ستایش قرار گرفته و انسان ها به آن فرا خوانده شده اند.

"سلام" که مرادف صلح به کار می‌رود اگرچه دامنه مفهومی آن گسترده تر از صلح است، از اسامی خداوند است، خدائی که خیر و زیبایی مطلق است و بهشت جاودان نیز در قرآن کریم "دارالسلام" نام دارد. و در سنت مطلوب اسلامی، مردمان در رویاروئی، به یکدیگر سلام می‌گویند.

در کتاب مقدس از جنگ نکوهش و از صلح ستایش شده است از جمله در کتاب اشعیاء نبی آنجا که می‌گوید:

"او در میان اقوام داوری خواهد کرد و اقوام بسیاری را سرزنش خواهد کرد و ایشان شمشیرهای خود را برای خیش و سر نیزه‌های خود را برای اره خواهند شکست و قومی بر قوم دیگر شمشیر نخواهد کشید و دیگر جنگ نخواهد بود."

ولی سوگمندانه آنچه در واقعیت تاریخ تحقق یافته است اغلب جنگ و ستیز و اعمال خشونت انسان علیه انسان بوده است و در روزگار ما به مدد تکنیک تسخیرگر و انسان دنیا فهم، این خشونت و جنگ افروزی عریان تر و دهشتناک تر شده است و طرفه اینکه در بسیاری از موارد نیز جنگ و ستیز توجیه و حتی ستایش شده است.

آنچه امیدوار کننده است اینکه انسانیت در سیر کمالی خود بیش از پیش به اهمیت صلح و لزوم برقراری آن در عرصه حیات اجتماعی پی می‌برد بدانسان که امروز اگر بنای سرودن حماسه باشد "حماسه صلح" به جای حماسه جنگ سروده خواهد شد.

این همه اما در عالم نظر و خیال است و تا رسیدن به زندگی صلح آمیز که همگان و بخصوص قدرتمندان به آن تن دهند و اساس سامان اجتماعی ملی و بین المللی قرار گیرد راه درازی پیش رو داریم.

صلح نیازمند جان‌های صلح طلب است که هم آن را بدانند و بشناسند و هم آن را بخواهند و برای استقرار آن همه تلاش خود را به کار گیرند تا خشونت و جنگ افروزی از میان برخیزد یا دست کم منزوی شود و ساز و کار هایی که اساس رابطه انسانی را معین می‌کنند دگرگون گردد و خودخواهی و دیگر ستیزی و تبعیض که پایه آن ساز و کارهاست جای خود را به دیگر پذیری و رواداری مطلوب و زیبائی پسندی دهد.

با کمال تاسف در روزگار ما با اینکه جان‌ها به سوی صلح میل کرده است در عمل چهره جنگ و ستیز و نارواداری را خشن تر، و غریو درگیری و سرکوب و نادیده انگاشتن حق و حرمت انسان را رساتر می‌بینیم و می‌شنویم.

امروز شاهد وضع اسفباری هستیم که در آن اشغال و تجاوز منشا مشروعیت شناخته می‌شود و میلیون ها انسان از سرزمین پدری و مادری خود آواره اند و بیش از آن تعدادی دست به گریبان فقر و محرومیت و جهل و کمبودهای فراوان مادی و معنوی اند.

امروز قدرت ها هستند که به نام تامین منافع خود ولی در واقع برای حفظ و بسط استیلای مادی و معنوی خود بر عالم و آدم جنگ و بدتر از آن تحقیر ملت ها را سرلوحه برنامه‌های خود قرار می‌دهند. و نیز حامی بدترین و فاسدترین حکومت ها می‌شوند.

و در مقابل شاهد رواج موج تروریسم که احیانا با پندارهای باطل و ذهن‌های علیلی آبیاری می‌شود هستیم که شرف و جان انسان ها را در همه جا مورد تهدید قرار می‌دهد و تاسف آورتر اینکه چون خود را منتسب به دین و حقیقت می‌دانند علاوه بر جان انسان ها به حقیقت دین که زیبایی و صلح و خوبی است خیانت می‌کنند.

امروز بخش قابل توجهی از جامعه بشری از ابتدایی ترین حقوق انسانی – که مهمترین آن حق حاکمیت بر سرنوشت است محرومند و تحت سلطه حکومت هایی هستند که به جای تامین حقوق شهروندی آنان فقط اطاعت آنان را می‌طلبند.

و بدین سان چه در عرصه‌های حیات ملی بسیاری از ملت ها و چه در عرصه بین المللی حرمت و کرامت انسان نادیده انگاشته می‌شود.

رسیدن به صلح واقعی مستلزم گذر از این وضعیت ناگوار و استقرار نظام‌های ملی و بین المللی بر پایه کرامت انسانی و شناختن حق آدمیان و برخورداری آنان از زندگی مطلوب مادی و معنوی و ایجاد سازو کارهایی برای تامین این مهم است.

باید سرود صلح را نواخت و اندیشمندان و خیرخواهان باید همه تلاش خود را برای رسیدن به آن به کار گیرند و امیدوارم نشست مبارکی که عزیران تدارک دیده اند راهی استوار در این جهت مهم باشد. برای همه برگزار کنندگان و شرکت کنندگان آن همایش میمون آرزوی موفقیت می‌کنم.

سید محمد خاتمی

25 – 2- 1393»