دو هفته دیگر، شبکه تلویزیونی سپاه روی آنتن؛ از بیلبورد فرزند بیشتر تا اولین شبکه خارج از سیما

 پخش آزمایشی برنامه های نخستین شبکه غیر صدا و سیمایی در ایران آغاز شد. نام این شبکه «عصر» است و از سوی «سازمان هنری رسانه ای اوج» و با همراهی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی راه اندازی شده است.

به گزارش خبرنگار فرهنگ و هنر آنا، «راه اندازی شبکه های رادیویی و تلویزیونی خصوصی» در طول سال های اخیر دلمشغولی بسیاری از بخش های نظام بوده است. آستان قدس رضوی، حوزه علمیه قم، شهرداری تهران، دولت، حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی و قوه قضائیه برخی نهادهای علاقمند به راه اندازی شبکه های خصوصی بودند که در راه عملی کردن این ایده به موفقیت دست پیدا نکردند. تلاش های شهرداری در این مسیر پُر رنگ تر از نهادهای دیگر بود، اما این پیگیری ها در نهایت به مشارکت با سازمان صدا و سیما در تولید چند فیلم و سریال و نیز برنامه های ترکیبی ختم شد.

علت هم این است که مطابق قانون اساسی، پخش برنامه های رادیویی و تلویزیونی به صورت انحصاری در اختیار صدا و سیما است و حتی نمونه هایی مانند «شبکه ایرانیان» و برخی شبکه های رادیویی نیز که در سال های اخیر راه اندازی شدند، با مخالفت صدا و سیما به تعطیلی کشیده شدند. اما تداوم پیگیری های صورت گرفته از سوی «شبکه عصر» باعث شد تا صدا و سیما سرانجام با راه اندازی این شبکه به صورت نیمه مستقل موافقت کند.

البته در حال حاضر حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی در مجموعه تلویزیونی خود که به مدیریت «علی قنواتی» اداره می شود، با تولید آیتم ها و میان برنامه های کوتاه و ارائه آن به تلویزیون برای پخش، فعالیتی تازه را آغاز کرده است. اما فعالیت شبکه عصر شکل دیگری دارد و قرار است این شبکه برنامه های خود را مطابق یک کنداکتور شش ساعته تولید و در قالب شبکه ای مستقل پخش کند.

شبکه عصر، تلویزیونی برای بحران

 از بین همه نهادها و سازمان های علاقمند به راه اندازی شبکه های خصوصی، «سازمان هنری ـ رسانه ای اوج» پس از دو سال، موفق به عملی کردن ایده راه اندازی شبکه شده است. از بیست و یکم بهمن ماه امسال پخش داخل مجموعه برنامه های این شبکه آغاز شده و از دو هفته دیگر، برنامه های شبکه عصر به روزی چهار ساعت خواهد رسید. در حال حاضر «حسین افشار» مدیر خانه مستند، مسوولیت فنی راه اندازی این شبکه را به عهده دارد. در آینده پس از رفع نقایص برنامه ها و رفع برخی مشکلات سازمان صدا و سیما، پخش برنامه های شبکه عصر رسما آغاز خواهد شد. در حال حاضر سازمان صدا و سیما برای پخش برنامه های شبکه عصر به صورت مستقل با محدودیت های فنی و کسری پهنای باند مواجه است و به دلیل مشکلات مالی اخیر خود، امکان خرید پهنای باند برای پخش برنامه های شبکه عصر را ندارد و تا زمان رفع این مشکلات، باید سازمان اوج همچنان صبر پیشه کند.

شبکه عصر از کجا آغاز شد؟

شبکه عصر مسیری طولانی و پُر فراز و نشیب را برای رسیدن به این نقطه طی کرده است. این شبکه که در مجموعه «سازمان هنری ـ رسانه ای اوج» تشکیل شده، از نظر تشکیلاتی زیر مجموعه «قرارگاه قُرب» است. این قرارگاه با هدف فعالیت های فرهنگی در سپاه پاسداران تاسیس شده است. یعنی به همان ترتیب که قرارگاه خاتم الانبیا در بخش های عمرانی فعالیت دارد، قرارگاه قُرب نیز در بخش های فرهنگی فعال خواهد بود.

سازمان هنری ـ رسانه ای اوج در طول یکسال اخیر با نصب پوسترهای محیطی با عناوین «هنوز ادامه دارد»،« برپایی ایستگاه های بیداری اسلامی در ماه رمضان سال 91»،« برگزاری برنامه سفیر آفتاب»،«برگزاری برنامه شب آفتابی»، «بیلبوردهای صداقت امریکایی»، «بیلبوردهای فرزند بیشتر زندگی شادتر» و... در تهران شناخته شد، اما فعالیت های این مجموعه به همین جا محدود نشده و در طول دو سال اخیر، ساخت فیلم و سریال نیز در اولویت کاری این سازمان قرار گرفته است.

این سازمان فعالیت خود را از سال 1390 به صورت چراغ خاموش آغاز کرد و از همان زمان، برنامه ریزی برای راه اندازی یک شبکه تلویزیونی آغاز شد؛ شبکه ای که قرار بود روزانه 6 ساعت برنامه تلویزیونی داشته باشد. قرار بود پخش برنامه های شبکه ازساعت 17 آغاز و تا ساعت 11 شب ادامه یابد. ترکیبی از برنامه زنده، سرود، مناظره، بررسی رسانه ها، بررسی شبکه های تلویزیونی اسرائیل و... بخش هایی از برنامه های این شبکه بود.

این شبکه قرار بود به جای شبکه آموزش قرار بگیرد و شبکه آموزش به جمع شبکه های ستاپ باکسی بپیوندد. شبکه عصر قرار بود بر روی ماهواره هات بِرد نیز پخش شود، اما به دلیل موانع پیش رو در قانون اساسی، مسوولان سازمان اوج بنا به توصیه هایی تصمیم گرفتند به جای رو در رویی با عزت الله ضرغامی، رییس سازمان صدا و سیما را با خود همراه کنند.

ضرغامی در ابتدا به این شبکه روی خوش نشان نداد و حتی رییس این سازمان در مذاکرات خود با فرمانده سپاه پاسداران، بر سختی کار اداره شبکه تاکید و اعلام کرد حاضر است برنامه های تولید شده توسط سازمان اوج را با لوگوی این سازمان در ساعاتی مشخص و از شبکه های مورد نظر آنها پخش کند؛ اما دست اندرکاران اوج به دنبال آنتن مستقل بودند. در نهایت به مرور روابط میان این سازمان و مسوولان صدا و سیما رو به بهبود گذاشت و در ماه های اخیر، هم عزت الله ضرغامی و هم معاون سیما از این شبکه بازدید و با دست اندرکاران آن دیدار و گفت و گو داشته اند. حتی در جشنواره اخیر سیما نیز رییس سازمان اوج به عنوان یکی از داوران بخش مستند در ترکیب داوران این جشنواره حضور داشت.

شبکه ای که قرار بود در پاییز سال 1391 فعالیت خود را آغاز کند، در مناسبت های بعدی اعلام شده همچون 22 بهمن سال 91، سوم خرداد سال 92، هفته دفاع مقدس سال 92 و... نیز آغاز به کار نکرد تا در نهایت چند روز قبل فعالیت خود را به صورت درون سازمانی آغاز کرد.

یکی از مهم ترین چالش های موجود میان مسوولان صدا و سیما و مسوولان اوج، انتخاب فردی به عنوان مدیر شبکه بود که در نهایت پس از رایزنی های مختلف و حل اختلافات، از میان گزینه های مختلف قرعه به نام «حبیب‌الله والی‌نژاد» مدیر سابق گروه حماسه و مستند شبکه یک سیما افتاد.

تولیدات تلویزیونی شبکه عصر

در طول دو سال گذشته دست اندرکاران سازمان اوج بیکار ننشسته و اقدام به تولید برنامه های مختلف و حتی سفارش ساخت سریال های تلویزیونی کردند.

«زیباتر از زندگی» ساخته انسیه شاه حسینی با موضوع زندگی شهید سید حسین علم الهدی، یکی از اولین محصولات سینمایی این سازمان بود که سال گذشته در جشنواره فیلم فجر نمایش داده شد و به دلیل کیفیت ضعیف آن حتی با انتقادهای رسانه های اصولگرا مواجه شد. این فیلم هنوز امکانی برای نمایش عمومی پیدا نکرده است.

«هنگام بیداری» نیز اولین سریال این سازمان بود که قرار بود با موضوع قیام مردم بوشهر علیه استعمار انگلستان مقابل دوربین برود. محمد حسین لطیفی و محمود فلاح، کارگردان و تهیه کننده این سریال بودند. مقدمات ساخت این سریال از اواخر سال 1390 آغاز و با ساخت دکورهای آن در شهرک سینمایی دفاع مقدس در سال 1391 جدی شد. اما در مرحله پیش تولید، تهیه کننده سریال تغییر کرد و محمود غلامی تهیه آن را به عهده گرفت. پس از مدتی محمود غلامی نیز تغییر کرد و لطیفی هم مشغول ساخت سریال دودکش شد و پرونده سریال هنگام بیداری با وجود صرف هزینه ای بیش از یک میلیارد تومان موقتا بسته شد.

سازمان اوج در اواخر سال 1390سفارش ساخت سریالی با موضوع زندگی «امام موسی کاظم (ع)» را به شهریار بحرانی داد. این سریال قرار بود به تهیه کنندگی محمد صادق آذین ساخته شود، اما با وجود طی کردن مراحل پیش تولید، دیگر خبری درباره آن منتشر نشد.

«سریال صدام» نیز دیگر اثر تلویزیونی این مجموعه بود که سفارش فیلم نامه آن به «علیرضا نادری» داده شد و قرار بود «سیروس مقدم» آن را کارگردانی کند. اما این مجموعه نیز هیچ گاه مقابل دوربین نرفت. شنیده می شود سیروس مقدم این روزها در تلاش است تا با پرداخت هزینه های صورت گرفته برای این پروژه به سازمان اوج، فیلم نامه صدام را به یکی از شبکه ها بُرده و در صدا و سیما تولید کند.

مسوولان سازمان اوج حقوق قانونی فیلم نامه سریال «هیچ کس سرباز به دنیا نمی آید» نوشته مرحوم رسول ملاقلی پور را نیز خریداری کرده بودند تا بر اساس این فیلم نامه، سریالی با موضوع دفاع مردمی در خرمشهر را مقابل دوربین ببرند، اما مذاکرات آن ها با محمد رضا شرف الدین به عنوان صاحب اصلی این فیلم نامه نیز به نتیجه مشخصی نرسید.

از میان پروژه های بلند پروازانه سازمان اوج، « آسمان من» تنها سریالی است که مقابل دوربین رفت و تولید آن ادامه یافت. سریالی به کارگردانی «محمد رضا آهنج» و تهیه کنندگی «یوسفعلی خزاعی» که به موضوع شکل گیری گارد امنیت پرواز می پردازد و این روزها در مراحل پایانی تولید است.

البته «وحید یامین پور» نیز در این شبکه به تولید حجم فراوانی از برنامه های ترکیبی پرداخت که این برنامه ها نیز بخش مهمی از محتوای شبکه مذکور را تشکیل خواهند داد.

خانه هایی که برنامه های شبکه عصر را می سازند

بخش مهمی از برنامه های شبکه عصر قرار است توسط خانه های وابسته به این سازمان تولید شود. «خانه سرود انقلاب اسلامی»،«خانه فیلم نامه نویسی»،«خانه فیلم داستانی»،«خانه انیمیشن»،«خانه فیلم مستند» و «خانه طراحان گرافیک» مجموعه هایی هستند که کار تولید فیلم برای سازمان اوج را به عهده دارند.

حجم زیادی از برنامه های شبکه عصر هم توسط خانه فیلم مستند تهیه شده و این خانه سفارش ساخت مستندهای داخلی و خارجی فراوانی را داده است.

چالش های مهم شبکه عصر

یکی از مهم ترین انتقادهای مطرح شده نسبت به عملکرد سازمان اوج، پرداخت رقم های بالا به عنوان دستمزد به سازندگان این سریال ها بود. موضوعی که معاون سیما نیز در یکی از گفت و گوهای اخیر خود به صورت تلویحی به آن اشاره کرد و در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره راه اندازی شبکه های خصوصی گفت: «بحث نیمه‌خصوصی نداریم. یکی دو تا نهاد خواستند این تجربه را اجرا کنند. اولین چیزی که به هم زدند، معدل تولید و دستمزد بود. ما یکباره مواجه شدیم با اینکه چندبرابر قیمت واقعی دستمزد دادند و همه چیز را به هم ریختند».

شبکه عصر قرار است ترکیبی از برنامه های تولید شده توسط سازمان اوج و محصولات تولید شده در صدا و سیما را پخش کند. برنامه‌های انقلابی، سریال های دفاع مقدس، برنامه هایی با موضوع بیداری اسلامی و... بخش هایی از محصولات این شبکه است. شنیده می شود این شبکه فاقد موسیقی است و به جای موسیقی از سرود و نواهای مذهبی استفاده خواهد کرد.

در چنین شرایطی مشخص نیست که آیا این شبکه صرفا برای ترویج یک گفتمان خاص وارد میدان شده یا در زمانه ای که برنامه های صدا و سیما با بحرانی جدی در جذب مخاطب مواجه هستند، می تواند مخاطبان را با تلویزیون آشتی دهد؟