سراج: شرمنده‌ام که از من تجلیل می‌شود/ ارجمند: او هیچگاه هنرش را نفروخت

سیدحسام‌الدین سراج در آئین تجلیلش اظهار کرد: شرمنده‌ام که در این مراسم از من تجلیل می‌شود. زیرا افرادی در جامعه هستند که همیشه در حال خدمت هستند.

سهیل محمودی در آئین تجلیل از این هنرمند موسیقی اظهار کرد: خوشحالم که مجلسی با محوریت و تلاش‌های سراج برگزار می‌شود.

او ادامه داد: با برگزاری این مجلس به سال‌ 61 برگشتم که کنار یکدیگر می‌نشستیم و اشعار عمان سامانی را می‌خواندیم. در آن جمع قیصر امین‌پور ‌، حسن حسینی ‌، فاطمه راکعی ‌، محمدی نیکو‌، سلمان هراتی‌، بنده و سراج کنار یکدیگر می‌نشستیم و اشعار عمان سامانی را می‌خواندیم و این کار را دامن زدن به خلاقیت می‌دانستیم.

این شاعر همچنین گفت: آن زمان نوگرایی و گفتن سخن متفاوت کار مهمی بود، یادم است اواخر دهه 70 بود که کاست «وداع» با صدای سراج به بازار آمد و ما هم در همه جا این اثر را می‌شنیدیم این کار با حساسیت‌های سراج میرزمانی و نی‌نوازی فروهری همراه بود و این هنرمندان همفکری زیادی برای این آلبوم داشتند.

او تاکید کرد: کاری که در حوزه باورمندی انجام می‌شود باید در سطح محافل سنتی باشد اما ما مخاطب دیگری هم داریم که در حوزه اعتقادی کالای دیگری را می‌طلبد و کاست وداع قدم مهمی برای این کار بود. برای مخاطبانی که گوششان نسبت به نغمه‌نوا به شعر جدی بود.

محمودی درباره اشعار عمان سامانی گفت: عمان برای نسل ما یکی از نمادهای نوآوری در حوزه اعتقادی بود‌ و شعرهایی که آن زمان بیشتر می‌شنیدیم شعرهایی بودند که عنصر خلاقیت و ابداع در آنها دیده نمی‌شدند و در نتیجه اثربخش هم نبودند.

او در همین باره اضافه کرد: واقعه بزرگی مثل عاشورای 61 باید به طور مستمر زنده بمانند باید چه در حوزه سنت و چه در فراتر از سنت نوآوری داشته باشیم. که این نوآوری در روزگار ما قدری ناشناخته بود و تکرار باعث شده بود اثرگذاری از بین برود. عمان در روزگار خودش مسائل عرفانی را با آنچه ما به آن محرم سال 61 می‌گوییم گره زد و باید بگویم که امروز هم نیاز به نوآوری داریم.

سهیل محمودی تاکید کرد: امروز هم نیاز به نوآوری داریم اگر آثار هم نسلان ما مورد توجه قرار گرفته است به خاطر حرف متفاوت زدن است .مجموعه «وداع» هم نوعی نوآوری بوده که درست است شعر آن سنتی بوده‌، اما در آن ابتکار دیده می‌شود.

محمودی افزود: این نسل با انقلاب رشد کرد و با اعتقادش ایستاد. این نسل با اعتقاداتش زیست اما اعتقاد با پول به دست نمی‌آید. با تطمیع، اعتقاد به دست نمی آید با پول نفت و پروار کردن آدم‌های بی‌استعداد نمی‌توانید به جایی برسید. با پول بی‌حساب و کارت‌های میلیاردی نمی‌توان اثر گذار بود.

این شاعر ادامه داد: هنر فرمایشی قبل از تولد مرده است. اگر صدای این نسل که یکی‌اش سراج است به جایی رسیده برای این است که با دوپینگ صدا و سیما و سازمان فرهنگی هنری همراه نبوده است.

محمودی در پایان سخنانش خطاب به سراج گفت: مردم صدای تو را برای اعتقاد و هدفت گوش می‌دهند.

در ادامه این مراسم که شامگاه 25 آذر ماه در فرهنگسرای ابن سینا برگزار شده بود. ایرج نعیمایی گفت: صحبت در جمع خاص و در باب هنر کار سختی است اما قصد دارم امروز درباره موسیقی آئینی صحبت کنم.

این پژوهشگر موسیقی علوم قدیم را به سه دسته تقسیم کرد و گفت: آن زمان علوم اعلا به علومی گفته می‌شد که موضوعاتشان کلی،‌ شامل و فراگیر است. علوم متوسط در معادلات کلی اما در مصداق جزئی بوده است اما علوم ادنا کاملا جزئی هستند. این در حالی است که جایگاه موسیقی در دسته‌بندی این علوم مورد اختلاف است.

وی افزود: بعضی‌ها معتقدند که موسیقی عضو علوم متوسط است و بعضی‌ها معتقدند اعلا است. اما هیچ کس نمی‌گوید که موسیقی از علوم پایین است. کسانی هم که می‌گویند متوسط است دلیلش این است که آن را جزو ریاضی می‌دانند.

او ادامه داد: اما عرفا می‌گویند موسیقی جزو علوم اعلا است.

این پژوهشگر موسیقی در بخشی از سخنانش تاکید کرد: هنرمند به میزانی که دایره وجودی‌اش گسترده باشد بروزش هم گسترده‌تر خواهد بود. نباید انتظار داشته‌ باشیم که کسی به واسطه استعداد هنری، قابلیت بروز جهانی داشته باشد. شخصیتی مثل حسام‌الدین سراج بیش از آنکه مدیون زحماتش در حوزه موسیقی معرفت و معماری باشد. مدیون حالت‌های درونی و معرفت‌های سلوکی است.

پیروز ارجمند یکی دیگر از سخنرانان مراسم تجلیل سراج بود که سخنان خود را با بیان خاطره‌ای آغاز کرد و گفت: سال 61 بود که قصد داشتم برای ادامه تحصیل به دانشگاه موسیقی بروم. چند هزار نفر برای مصاحبه شرکت کرده بودند و من هم از کرمان آمده بودم و خیلی با شرایط آشنا نبودم . آن روز آقای سراج از من مصاحبه گرفتند و پس از مدتی وارد دانشگاه شدم.

مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری ادامه داد: پس از وارد شدن به دانشگاه از سراج پرسیدم که به چه دلیل مرا در روز مصاحبه پذیرفت و او گفت: تو از شهرهای کوچک آمدی و مسیرت را با محدودیت طی کردی بنابراین این جا جای توست.

این موسیقی‌دان تاکید کرد: اگر امروز اینجا جمع شدیم دلیلش هنر ما نیست بلکه توانایی‌های سراج است که ما را دور هم جمع کرده است. سراجی که از نینوا تا وداع را خلق کرده است.

او در بخشی از سخنانش از پایمردی سراج نسبت به اعتقاداتش گفت و افزود: او مشی اعتدال را رعایت کرده و از افراط و تفریط به دور است در حالی که این موضوع حلقه گمشده میان هنرمندان است. سراج تواضع دارد و اولین کسی است که پس از انقلاب به زیبایی‌شناسی در هنر هم اهمیت داد.

ارجمند در پایان سخنانش گفت: او انسانی جست‌وجو گر و پویا است . آزادگی و آزادمنشی دارد. او هیچ گاه هنرش را نفروخت.

در ادامه این مراسم سید حسام الدین سراج پشت تریبون قرار گرفت و در سخنانی گفت: در این جمع چهره‌هایی را می‌بینم که احساس شرمندگی می‌کنم که از من تجلیل می‌شود. در شهر کسانی هستند که همیشه مشغول خدمت هستند .

او درباره اجرای کنسرت «وداع» در چند شب گذشته گفت: برداشتم از این اجراها خوب است خدا را شکر می‌کنم که شمعی روشن شد تا عده‌ای در پرتوی سیدالشهدا پر بزنند. وقتی روی صحنه بچه‌های ارکستر را می‌دیدم که گریه می‌کردند برایم عجیب بود تا به حال چنین کنسرتی نداشتم. 60 درصد مخاطبین کنسرت حین اجرا گریه می‌کردند و این یک ارزش است.

این خواننده ادامه داد: باید به این موضوع توجه داشته باشیم که موسیقی می‌تواند در فضاهای دینی وجود داشته باشد. در کشور ما به موسیقی ظلم شده است.

سراج درباره ارادتش به اشعار عمان سامانی بیان کرد: من از عمان خاطره داشتم مرحوم پدرم به عمان سامانی ارادت داشت و در سنین کودکی و نوجوانی برای ما عمان می‌خواند و اشک می‌ریخت. در سنین نوجوانی که سنتور می نواختم با خودم عهد کردم که اگر توانستم روزی در موسیقی به جایی برسم روی اشعار عمان کار کنم و این توفیق حدود 15 سال بعد به من داده شد. گاهی اوقات وقتی تاثیر وداع را روی مخاطبان می‌شنوم می‌بینم که اصلا چنین انتظاری نداشتم.

او در سخنانش از اصغر فردی نیز یاد کرد که با صدای زیبا و تسلطش بر ادبیات دکلمه‌های آلبوم وداع را انجام داده است بدون اینکه چشم داشت مالی در قبال این اثر داشته باشد.

او در بیان خاطره‌ای گفت: وقتی پس از ضبط دکلمه از استدیو به بیرون آمدیم به آقای فردی گفتم فکر نمی‌کنم این کارها قسمت هر کسی باشد، او هم سرش را روی شانه من گذاشت و گریست وقتی هم راجع به مسائل مالی با او صحبت کردم او گفت: این دکلمه نمکی بود که به دیگ امام حسین (ع) ریختیم.

سپس احمد مسجد جامعی ‌،حجت الاسلام دعایی‌، ایرج نعیمایی‌، پیروز ارجمند و... برای تجلیل از سراج روی صحنه آمدند و به پاس فعالیت‌های هنری او از او تقدیر کردند.

پس از آئین تجلیل، حجت الاسلام محمود دعایی از ارادت به حسام الدین سراج سخن گفت و اظهار داشت: یکی از دوستانم که مدیر مسؤول سابق مجله ادبستان بود خیلی به سراج علاقه داشت و به من می‌گفت شهادت می‌دهم که این انسان هنر و موسیقی را یک عبادت می‌داند و هیچ گاه در صحنه اجرا بدون وضو شرکت نمی‌کند.

مدیر مسول روزنامه اطلاعات ادامه داد: من به عنوان یک طلبه در برابر عظمت معنوی سراج احساس شرمساری می‌کنم.

احمد مسجد جامعی هم پس از آئین تجلیل از این هنرمند پیشکسوت موسیقی گفت: منزل پدری آقای سراج همیشه محل رفت و آمد بزرگان بوده است و او در فضا و مکتبی رشد کرده است که با صفای باطنی پدرش همراه بوده است. آنها همیشه در قالب‌های جدید عزای سیدالشهدا را عرضه کردند.

رئیس شورای شهر تهران همچنین گفت: سراج در کارش متانت و استواری دارد و نقطه اوج آثارش با نام سیدالشهدا عجین شده است.

حجت‌الاسلام و المسلمین شهاب مرادی در انتهای این مراسم حضور پیدا کرد در سخنانی گفت: سراج الگوی مناسبی است برای کسانی که هنر را برای هنر نمی‌خواهند، هنر او جهت‌دار و مفهوم‌گرا است و تا کنون آثار فاخر و ارزشمندی خلق کرده است.

به گزارش ایسنا‌، در این مراسم چهره‌هایی چون هوشنگ کامکار، سیدعباس سجادی‌، رامین کاکاوند، فاطمه راکعی و علی ترابی (رئیس انجمن موسیقی ایران) حضور داشتند.