وارد آب مي شوي، خنکاي آب را احساس مي کني، وسوسه مي شوي که جلوتر بروي آن قدر جلو مي روي که آب تقريباً به بالاي شانه هايت مي رسد. خنکا و نسيم آب همچنان وسوسه ات مي کند که جلو بروي اما يک دفعه احساس خطر مي کني و متوجه مي شوي ديگر نبايد پيش بروي، تصميم مي گيري که به سمت ساحل بازگردي، يک باره به موجي به ظاهر کوچک برمي خوري، تلاطم آب بيشتر مي شود و ديگر آن امواج کوچک نيست، ناگهان درکوهي از آب خود را مي بيني و يک دفعه شن هاي زير پايت خالي مي شود و عمق آب بيشتر و بيشتر مي شود، نگران مي شوي و به طور مرتب دست و پا مي زني اما مثل اين که تلاش هايت بي فايده است.
هر ساله با آغاز فصل گرما و سفرهاي تابستاني استان هاي شمالي کشورمان که بيش از ۷۰۰ کيلومتر نوار ساحلي درياي خزر را در حاشيه خود قرار داده اند، ميزبان مسافران داخلي و خارجي است ، اغلب اين مسافران براي استفاده از سواحل دريا و تفريحات آبي به اين استان ها سفر مي کنند، اما متاسفانه تعدادي از اين مسافران قرباني دريا مي شوند. طبق آمار پزشکي قانوني کشور در سال گذشته استان هاي مازندران و گيلان به ترتيب با ۲۱۵ و ۱۰۷ نفر بيشترين آمار قرباني ناشي از غرق شدگي را به خود اختصاص داده اند و طي ۳ ماه بهار و ۱۰ روز اول تابستان آمار غرق شدگان تکان دهنده بود و از مرز ۹۲ نفر گذشت. چرا بايد شاهد غرق شدن افراد باشيم، ايمن سازي سواحل در کشور ما چه جايگاهي دارد؟
دکتر محمد مظفر رئيس سازمان امداد و نجات هلال احمر سواحل دريا را بدون متولي مي داند و مي گويد: سواحل دريا به دليل نداشتن متولي، شاهد حوادث غرق شدگي بسياري در تابستان هاست.
وي به تسنيم گفته است: به هر حال مردم مي خواهند از سواحل کشورشان استفاده کنند و اين حق آن هاست که از سواحل دريا بهره مند شوند، اما متاسفانه امداد و نجات اين سواحل متولي مشخصي ندارد و هيچ بودجه اي براي آن تعيين نشده است و هلال احمر به صورت داوطلبانه اين کار را انجام مي دهد.
اين مقام مسئول معتقد است: نيروهاي ما بيشتر در مواقع خاص و براي امدادرساني به کساني که دچار سوانح شده اند وارد عمل مي شوند، در حالي که ايمن سازي آب ها و سواحل تفريحي که بيشترين مقصد گذران تعطيلات خانواده ها محسوب مي شود بر عهده نهادهاي مختلف مانند استانداري آن منطقه است.
ايرج نديمي نماينده مردم لاهيجان با انتقاد از بي توجهي مسئولان به امر امداد و نجات در سواحل درياي مازندران مي گويد: به دليل نبود رديف بودجه مستقل و متولي مشخص براي طرح امداد و نجات هر ساله تعدادي از مسافران غرق مي شوند. وي اظهار مي دارد: اين مسئله مهم ترين علل کاستي امداد و نجات در استان هاي شمالي کشور است و در واقع مسئله اي است که مي تواند عاملي بر قرباني شدن افراد باشد.
اين نماينده مردم استان گيلان نيز مي گويد: مهم ترين مشکل پيش رو در زمينه سواحل شمال و امداد رساني به شناگران تخصيص نيافتن رديف بودجه مستقل براي اين مسئله است.
نديمي مي افزايد: هر ساله براي امداد و نجات در بودجه عمومي وزارت کشور اعتباري در نظر گرفته مي شود، اما اين بودجه کل نمي تواند پاسخ گوي نياز استان هاي ساحلي در زمينه پوشش امداد و نجات باشد.
مهندس علي پور کارشناس مسئول استانداري استان مازندران هم به کمبود بودجه و اعتبار در اين امر اشاره مي کند و مي گويد: طرح دريا از نظر اعتبار و بودجه دچار مشکل است. با آن که از سواحل شمال استفاده ملي مي شود، اما براي طرح دريا بودجه استاني در دستور کار قرار مي گيرد.
وي مي افزايد: بسياري از شهرداري هاي شمال کشور ناچارند براي اجرايي شدن طرح دريا از اعتبارات عمراني شهري بکاهند.
بيش از يک دهه است که در برخي نقاط ساحلي شمال کشور طرح سالم سازي يا به تعبيري طرح دريا به اجرا درآمده اما سوال اين است که اين طرح چگونه اجرايي شده است؟
عبادي کارشناس ساماندهي سواحل نيز درباره طرح سالم سازي دريا مي گويد: در سال ۷۵ اجراي طرح سالم سازي سواحل درياي خزر مطرح و از اين طرح استقبال شد.
وي مي افزايد: اکنون بيش از ۱۶ سال است که از اجراي اين طرح در سواحل خزر مي گذرد، نه تنها امکانات محدوده هاي طرح سالم سازي رشد نداشته بلکه به دليل کمبود بودجه با سير نزولي خدمات مواجه است.
وي به مشکلات اين طرح اشاره مي کند و مي گويد: مطلوب نبودن طرح هاي سالم سازي دريا با توجه به گستردگي سواحل شمالي خزر و کمبود نيروي مهار در امدادگران و همچنين ناجيان غريق از مهم ترين مشکلات طرح سالم سازي درياست، در حالي که بايد هدف اصلي اش حفظ جان مسافران باشد.
اين کارشناس ساماندهي سواحل متذکر مي شود: بررسي ها نشان مي دهد که بيشترين تعداد غرق شدگي ها در خارج از محدوده طرح دريا رخ داده که نجات غريق حضور نداشته است.
فرامرز نقيبي نماينده مازندران در شوراي عالي استان نيز با انتقاد از اجرا نشدن درست طرح سالم سازي دريا گفته است: کلنگ زني طرح دريا بارها از رسانه ملي نشان داده شده اما اين طرح به طور کامل و واقعي اجرايي نشده است.
وي اظهار داشت: هر ساله تعدادي از هموطنان ما در دريا غرق مي شوند، اما کسي در اين زمينه پاسخ گو نيست و در واقع در داخل محدوده طرح دريا نيز موفق عمل نکرده ايم.
فرامرز نقيبي به ايلنا گفته است: دولت و مجلس در اين حوزه کم کاري کردند، انگار مرگ مردم چيز طبيعي شده و کسي در اين ميان احساس مسئوليت نمي کند. متاسفانه در بعضي از روزها شاهد مرگ ۲۰ نفر در دريا بوديم چرا نبايد به اين مسائل رسيدگي شود.
اين نماينده مازندران در شوراي عالي استان معتقد است: بايد دبيرخانه سراسري طرح دريا در کشور تشکيل شود که در آن دبيرخانه تعدادي از نمايندگان مجلس نيز حضور داشته باشند تا شايد از اين طريق بودجه و اعتبارات براي طرح دريا پيش بيني شود.
مهندس علي پور کارشناس مسئول استانداري استان مازندران نيز در اين باره مي گويد: طرح سالم سازي بايد همه امکانات و زيرساخت هاي لازم را داشته باشد در برخي نقاط که اين طرح اجرايي شده همه امکانات و زيرساخت ها لحاظ شده است اما در بسياري مناطق اين طرح بسيار ضعيف اجرا شده است.
وي اظهار مي دارد: سواحل استان مازندران حدود ۳۵۰ کيلومتر است که در اين سواحل فقط ۶۰ طرح دريا پياده شده و در واقع تعداد طرح ها کم است و بايد فاصله آن ها را کاهش دهيم تا مسافران از امکانات طرح استفاده کنند.
مهندس محمدرضا قادري کارشناس دريايي در سازمان بنادر نيز در مورد طرح سالم سازي چنين نظري دارد و مي گويد: در اين طرح بايد اولويت ها تغيير کند و مناطقي که به عنوان منطقه امن محسوب مي شود طرح سالم سازي در آن لحاظ شود. وي مي افزايد: متاسفانه هيچ نهاد و سازماني متولي نظارت بر طرح سالم سازي دريا نيست در حالي که بايد ايمن سازي اين طرح در اولويت قرار بگيرد.
محمد مظفر رئيس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال احمر کشور نيز در اين باره مي گويد: مرز فاصله مرگ و زندگي در دنيا فقط ۳دقيقه است، لذا با توجه به حساسيت اين مسئله، مسئولان مربوطه و استانداري ها لازم است تدابير لازم را در اجراي بهتر طرح سالم سازي لحاظ کنند و مهم تر اين که توجه ويژه اي به ناجيان غريق داشته باشند.
اين مقام مسئول اظهار مي دارد: براي سالم سازي سواحل نيازمند گروه هاي امداد و نجات دريا، ناجي، غريق و ... هستيم که براي اين امر حدود ۱۰ ميليارد تومان نياز است اما متاسفانه فردي مسئوليت اين مسئله را برعهده نمي گيرد و اين هزينه را تقبل نمي کند.
در کنار اجرايي شدن طرح دريا، ايمن سازي سواحل مطرح مي شود، اين مسئله چگونه بايد عملياتي شود؟
مهندس محمدرضا قادري کارشناس مسئول دريايي سازمان بنادر درباره ايمن سازي سواحل شمالي کشورمان چنين مي گويد: درياي خزر از لحاظ امواجي که دارد در کل سال حدود ۳۶۰ روز مواج است و چون يک درياي بسته است اين امواج فقط در درون دريا جابه جا مي شود.
وي مي افزايد: اين دريا امواج منظم ندارد و دايم در بستر و سواحل آن تغييراتي ايجاد مي شود و متاسفانه اين تغييرات خيلي سريع اتفاق مي افتد و عمق سواحل دايم در حال تغيير است.
مهندس قادري يادآور مي شود: خطر غرق شدن در خزر بسيار بالاست به طوري که درياي خزر به دليل امواجش به يک درياي وحشي معروف است.
اين کارشناس دريايي متذکر مي شود: وقتي چنين درياي وحشي داريم و مردم هم نياز به استفاده و شنا کردن در آن دارند بايد مناطق ايمن را در سواحل اين دريا مشخص کنيم و شاخص ها و معيارهاي مختلفي را براي آن در نظر بگيريم تا مکان ها و سواحل امني داشته باشيم.
او مي گويد: بستر و سواحل خزر داراي صخره هايي است که حتي در نقاطي که طرح سالم سازي در آن ها اجرا شده است هنگامي که آب عقب نشيني کرده شناگران با چنين صخره هايي که اغلب بتني است برخورد مي کنند و متاسفانه چنين صخره هايي هنگام شنا قابل مشاهده نيست.
مهندس قادري يادآور مي شود: بخشي از سواحل که ناامن است و در بسياري موارد مردم آن جا را براي شنا انتخاب مي کنند و در واقع خارج از طرح است چون نظارت بر آن ها کمتر است احتمال غرق شدگي در اين مناطق بيشتر مي شود.
اين کارشناس دريايي مي گويد: در نتيجه بايد نگرش ها اصلاح و از دريا و سواحل آن به نحو مطلوب استفاده شود.
استفاده مطلوب يعني اين که استاندارد يک ساحل ايمن تدوين شود.
استاندارد ايمن را با رعايت چنين مواردي مي توانيم تعريف کنيم: دسترسي به آن ساحل و بستر آن شناسايي شود، موانعي در زيرآب وجود نداشته باشد وآن منطقه کمتر تحت تاثير امواج قرار بگيرد.
مهندس قادري به موضوع ايمني ساحل در ديگر کشورها اشاره مي کند و مي گويد: بيشتر کشورهايي که از سواحل متنوع و متعدد برخوردارند براي هر بخش از آن يک مسئوليت يا مسئول تعريف مي کنند به فرض هتل هايي که داراي سواحل است هر کس اجازه ندارد که وارد آن سواحل شود و استفاده از آن مختص مسافران آن هتل است.
وي مي افزايد: وقتي چنين ديدگاهي حاکم است نظارت بر آن دقيق است و قطعاً ايمن سازي هم در دستور کار متوليان قرار مي گيرد و اگر اتفاقي بيفتد شخصي پاسخگوست، آن ها استانداردها و شاخص هايي را تعريف کرده اند و بر اساس آن استانداردها پاسخ گو هستند و حتي همين هتل ها خود داراي ناجيان غريق و امکانات امدادرساني هستند.
مهندس علي پور کارشناس مسئول استانداري مازندران براي ايمن سازي سواحل حريم را مطرح مي کند و مي گويد: براي اين که بتوانيم از يک بستر امن در سواحل برخوردار شويم ابتدا بايد براي آن سواحل حريم را تعريف کنيم که در اين حريم ها چه مواردي بايد باشد و چه مواردي نبايد لحاظ شود. به فرض محدوده حريم بايد در نقاطي باشد که از ساختمان هاي مرتفع فاصله داشته باشد و يا در آن حريم جت اسکي ها حضور پيدا نکنند و...
وي مي افزايد: از طرفي براي اين حريم با توجه به اجراي طرح دريا مکان هاي دائمي را در نظر بگيريم تا بتوانيم برنامه ريزي درازمدت براي آن داشته باشيم.
يکي از مهم ترين مواردي که در طرح سالم سازي دريا نبايد از آن غفلت کرد، حضور ناجيان غريق در مکان هايي است که اين طرح اجرا مي شود گويا حضور اين ناجيان پررنگ نيست.
فرامرز نقيبي نماينده مازندران در شوراي عالي استان در اين باره مي گويد: تعداد افراد غريق نجات براي اين ميزان سواحل شمال کشور بسيار اندک است ومتاسفانه حقوق اين افراد نيز پرداخت نمي شود و اگر هم پرداخت شود بسيار کم است.
وي مي افزايد: در زمينه تسهيلات و بودجه رديف اعتباري مشخصي براي اين طرح وجود ندارد از اين رو کمبود بودجه بر اين مسئله تاثيرگذار است حسين اسلامي رئيس هيئت ناجيان غريق استان مازندران از پرداخت نشدن حقوق سال گذشته ناجيان ابراز ناراحتي مي کند و مي گويد: مبلغ کل پرداختي به ناجيان استان مازندران چيزي حدود ۲۵۰ ميليون تومان اعلام شد اما تاکنون اين پرداخت صورت نگرفته است.
وي مي افزايد: در حالي که طبق حق الزحمه ماهانه ناجيان غريق اماکن آبي در سال جاري که حدود ۱۵ درصد به حقوق ناجيان اضافه شده، يک نجات غريق با تجربه متوسط ماهانه کمتر از ۵۵۰ هزار تومان حقوق مي گيرد.
آرمين بابلي يک ناجي غريق که چند روزي است همکارش را که او هم يک ناجي غريق بوده و در سواحل انزلي بعد از نجات جان غرق شدگان دچار ايست قلبي مي شود و جان خود را از دست مي دهد به تابناک مي گويد: روزبه و من براي نجات جان ۴ نفر که در حال غرق شدن بودند به آب زديم و بعد از نجات آن ها بلافاصله روزبه بر اثر ايست قلبي درگذشت.
وي مي گويد: بهره مند نبودن از امکانات اوليه پزشکي باعث مي شود که ناجيان غريق اين گونه جان خود را از دست بدهند.
بابلي با تاسف اظهار مي دارد: تنها ابزاري که به ناجيان غريق داده مي شودغير از يک سوت، يک بويه و چند متر طناب چيز ديگري نيست. حتي امکانات اوليه اي مانند کپسول اکسيژن و آمپول آدرنالين که براي کار ما نياز است در اختيارمان نمي گذارند.
مظفر رئيس سازمان امداد و نجات جمعيت هلال احمر هم به مشکلات ناجيان غريق اشاره مي کند و مي گويد: بايد تکليف هزينه فعاليت ناجيان غريق مشخص شود و بايد به ناجيان حق دهيد که ديگر نخواهند در سواحل درياي خزر فعاليت کنند چرا که آنان نيز زندگي دارند و بايد حقوق بگيرند.
مهندس علي پور کارشناس مسئول استانداري مازندران کمبود اعتبار را يکي از مشکلات اصلي در جذب ناجيان مي داند و مي گويد: سال گذشته ۶۰۰ ناجي غريق در سواحل استان مازندران که طرح سالم سازي در آن جا اجرا مي شد مشغول به کار بودند. اما متاسفانه امسال فقط ۳۰۰ ناجي مشغول به کارند و بايد گفت در نقاطي که تابلوي شنا ممنوع نصب شده است ما نجات غريق نداريم.
يکي از مهم ترين عوامل غرق شدگي را امواج و جريان هاي شکافنده درياي خزر مي دانند به طوري که دکتر وحيد چگيني رئيس موسسه ملي اقيانوس شناسي در اين باره به ايسنا گفته است: با آغاز فصل گرما و شنا کردن هموطنان در سواحل خزر توجه به نکات ايمني و هشدارها و همچنين شناخت نقاط پرخطر و پديده هاي دريايي بسيار ضروري است.
وي اظهار داشت: موسسه ملي اقيانوس شناسي طي ۴ سال گذشته بارها خطر جريان هاي شکافنده را به مسئولان مربوط اعلام کرده و براي مطالعه و الگوسازي اين پديده که يکي از عوامل اصلي غرق شدن شناگران در آب هاي خزر است، اعلام آمادگي کرده اما متاسفانه تاکنون هيچ گونه اقدامي توسط مسئولان براي تحقق پيشنهادهاي اين موسسه انجام نشده است.
مهندس قادري کارشناس مسئول دريايي سازمان بنادر ضمن تاييد نظر موسسه اقيانوس شناسي مي گويد: اين موسسه گزارش هاي رسوب شناسي و هيدروگرافي را که در درياي خزر انجام شده مطالعه کرده و کارهاي تحقيقاتي در اين باره انجام شده است.
وي مي افزايد: مطالعات نشانگر آن است که نحوه برخورد امواج در درياي خزر به گونه اي است که چون بستر دريا بيشتر ماسه اي است با يک تغيير فشار در آن شکاف ايجاد مي شود و اين بستر شکافته مي شود و اين فرآيند کاملاً نامنظم است زيرا درياي خزر، دريايي وحشي است و اين يک مسئله علمي و تحقيق شده است و بايد هشدار موسسه اقيانوس شناسي را جدي بگيريم.
شنا کردن در آب هاي خزر براي بسياري از مسافران و گردشگران لذت وافري دارد و ترجيح مي دهند در مدت حضورشان در سواحل خزر به کرات در اين درياي مواج شنا کنند. دولت تمهيداتي را براي حفظ جان شناگران لحاظ کرده است، اما اين تمهيدات پاسخ گوي نياز اين تعداد مسافر نيست، بايد به اين امر واقف باشند که از سواحل شمال استفاده ملي مي شود. پس نبايد اعتبار استاني براي اين امر تخصيص داده شود و کمبود بودجه هر سال عامل جان باختن تعدادي از هموطنان شود.