آنچه در "هفت" گذشت

مهر: در برنامه شب گذشته "هفت" آتيلا پسياني بازيگر سينما و تئاتر ايران که مهمان برنامه بود درباره مسائل مختلفي چون بحران بازيگري در سينماي ايران، انتخاب بازيگران و مشکل سينماي ايران با تاسيس بنگاه‌هاي بازيگريابي صحبت کرد.

برنامه سينمايي "هفت" شب گذشته 14 تيرماه به نقد و بررسي فيلم سينمايي "بيتابي بيتا" با حضور جواد طوسي و رضا درستکار به عنوان منتقدان برنامه اختصاص داشت. همچنين گفتگو با آتيلا پسياني درباره شرايط بازيگري در سينماي ايران و محمد ابراهيم معيري و کامران تفتي کارگردان و بازيگر فيلم سينمايي"گلوگاه" از ديگر بخش هاي برنامه شب گذشته بود.

در ابتداي برنامه دوربين هفت به ديدار محمدرضا شرف الدين رئيس انجمن سينماي انقلاب و دفاع مقدس و تهيه کننده سينما که اين روزها در بستر بيماري به سر مي برد، رفت. در حاشيه اين ديدار سيد محمد حسيني وزير ارشاد نيز به ديدن اين هنرمند رفته بود که صحنه هايي از آن پخش شد.

همچنين گزارشي از برنامه "عصر خاطره با هنر مبارزه" که به فيلم "خون بارش" ساخته امير قويدل و تهيه کنندگي رسول صدرعاملي اختصاص داشت، پخش شد. آيتم پلان صنوف نيز به فيلمبرداران سينماي ايران مي پرداخت که در اين بخش فيلمبرداراني چون عليرضا زرين دست، فرهاد صبا، حسن پويا، فرشاد محمدي و اصغر رفيعي جم نظراتشان را درباره فيلمبرداري در سينماي ايران و مشکلات مربوط به اين حرفه مطرح کردند.

پسياني: بحران بازيگري در سينما ريشه دوانيده است

گفتگو با آتيلا پسياني بازيگر سينما و تلويزيون و کارگردان و بازيگر شناخته شده تئاتر بخش بعدي برنامه شب گذشته بود.

پسياني در ابتداي صحبت هايش درباره ايفاي نقش هاي متفاوت در سينما و تلويزيون عنوان کرد: براي بازيگراني که نقش هاي متفاوتي را در کارهاي مختلف ايفا کرده اند، بيشتر از نقش هايي که بازي کرده اند فيلم هايي که انتخاب نکرده اند قابل افتخار است. اگر انتخاب ها با دقت اتفاق بيفتد بازيگر به کليشه تبديل نمي شود.

وي ادامه داد: خيلي مواقع فيلمنامه تنها پيشنهادي اوليه را به بازيگر مي دهد و جزئيات يک نقش در آن ذکر نشده است بنابراين بازيگر مي تواند با افزودن برخي جزئيات يک تيپ را هم جذاب و غير تکراري به نمايش بگذارد. همچنين مربع طلايي فيلمنامه، کارگردان، بازيگر و تدوينگر نيز بدون يکديگر امکان پذير نيستند.

بازيگر نمايش "باغبان مرگ" درباره تحليلش از بازيگري در سالهاي اخير گفت: ما دچار بحران اساسي در بازيگري هستيم. اتفاقي که در بازيگري خودجوش دهه 60 و ظهور بازيگران تازه اواخر دهه 70 و 80 در سينما رخ داد و عوامل ديگري چون پيدا شدن شکل مشکوک و مبهم بازيگرداني در سينما و وجود کلاس هاي بازيگري متفاوت در سال هاي اخير باعث شکل گيري اين بحران شده است.

پسياني متذکر شد: وجود سريال هاي مختلف در تلويزيون باعث جذب تعداد زيادي بازيگر شد که با وجود استعداد، فرصت آموزش پيدا نکرده بودند. اين بخش به سينما هم کشيده شده و متاسفانه شاهد اين هستيم که بازيگري در سينما با يک جور سهل انگاري، آسان نگري و تنبلي روبرو شده است.

اين بازيگر با اشاره به اينکه فيلمنامه نويسان نيز در آثارشان به سراغ محافظه کاري رفته اند، ادامه داد: فيلمنامه هايي که چندان خوب نيستند و کارگردان و تهيه کنندگاني که به اسم بازيگر بيشتر از توانايي هايش توجه مي کنند باعث شده در بسياري از فيلم ها و سريال هايمان تعداد کم برداشت، فضيلت به حساب بيايد. اما همه اين مسائل باعث نمي شود که ما بازيگران خوب نداشته باشيم.

انتخاب بازيگران آشنا به دليل کمبود وقت است نه پارتي بازي!

بازيگر "شام آخر" در بخش ديگري از صحبت هايش يادآور شد: در اين شکي نيست که هميشه شکاياتي درباره انتخاب بازيگر وجود دارد. اين مسئله طبيعي است که به خاطر کمبود وقتي که در حرفه ما وجود دارد مسئول انتخاب بازيگر به سراغ افراد آشنا برود. اين امر به دليل پارتي بازي نيست بلکه دليلش کمبود وقت است.

کارگردان نمايش "پروفوسور بوبوس" عنوان کرد: در کشور ما هيچ بنگاه بازيگريابي وجود ندارد و خود اهالي سينما هم با تاسيس چنين مراکزي مخالف هستند. ما هيچ تشکيلات حرفه اي که به امر آموزش، توليد و آموزش حين انجام کار بپردازد، نداريم.

وي درباره مطرح نشدن بازيگران ايراني در مجامع بين المللي گفت: اغلب فيلم هاي ايراني که در سالهاي گذشته در مجامع بين المللي معرفي شده اند به بخشي وابسته بودند که به نابازيگر بيشتر از بازيگر اهميت مي دادند و به همين دليل بازيگران ما کمتر فرصت مطرح شدن يافته اند.

پسياني درباره آموزشگاه هاي بازيگري گفت: چون در ايران سيستم آموزش هنري پخته اي نداريم و اين سيستم خودش خودش را حک و اصلاح نکرده و به همان شيوه قديمي راهش را ادامه مي دهد ترجيح مي دهم درباره آموزشگاه هاي بازيگري صحبت نکنم. تنها چند آموزشگاه پويا در اين زمينه وجود دارند که البته در اين درياي بي کران گم مي شوند. در سيستم آموزشي ما حتي دانشکده ها نيز پتانسيل تبديل کردن دانشجويان را به يک نيروي محرک بازيگري ندارند.

وي درباره حضور هميشگي اش در تئاتر توضيح داد: تئاتر هيچگاه براي من در حاشيه قرار نگرفته است. چون يک گروه منسجم تئاتري دارم و حداقل سالي يکبار تئاتر کار مي کنم. بنابراين هيچگاه تئاتر باعث فاصله گرفتنم از مديوم تصوير نشده و همچنين سينما و تلويزيون نيز نتوانسته اند من را از تئاتر دور کنند.

پسياني در پايان صحبت هايش با اشاره به همکاري با کارگردان هايي مثل ابراهيم حاتمي کيا، بهروز افخمي، تهمينه ميلاني، رامبد جوان و فريدون جيراني درباره حضورش در فيلم هاي اين فيلمسازان توضيحاتي ارائه داد.

در بخش بعدي برنامه گزارشي درباره سينماي سه بعدي در ايران همراه با گفتگو با سينماداران و تهيه کنندگاني چون جمال ساداتيان، جواد نوروزبيگي، علي سرتيپي، رضا سعيدي پور، هادي منبتي و... پخش شد.

معيري: "گلوگاه" قابليت جذب مخاطب بين المللي را دارد

گفتگو با محمد ابراهيم معيري و کامران تفتي کارگردان و بازيگر فيلم سينمايي "گلوگاه" که به تازگي به اکران سينماها درآمده است آيتم بعدي برنامه شب گذشته هفت بود.

در ابتداي بحث معيري درباره اين فيلم توضيح داد: "گلوگاه" يک فيلم اجتماعي است که به زندگي مردم شهر گلوگاه که به کار نصب دکل هاي فشار قوي برق اشتغال دارند، مي پردازد. همه مردان اين شهر به اين کار خطرناک مشغولند که در اين فيلم تنها به بخشي از سختي هايشان اشاره مي شود.

وي ادامه داد: سوژه ها و مکان هاي بکري در ايران وجود دارد که فيلمسازان کمتر به سراغ آنها مي روند. خود من بيشتر علاقمندم در جاهايي کار کنم که کمتر ديده شده است. اين فيلم در شرايط سختي نسبت به يک فيلم معمولي ساخته شده است. معتقدم اگر فيلم پخش مناسبي داشته باشد قابليت جذب مخاطب بين المللي را دارد.

تفتي نيز درباره اين فيلم بيان کرد: جوان هايي که در آن منطقه کار و زندگي مي کنند با سختي هاي فراواني روبرو هستند اما کمتر ديده مي شوند و کسي به زندگي آنها نمي پردازد. اين فيلم به شدت داراي امکان ارتباط با مخاطب جهاني است و مي تواند قابليت هاي نويني را در بازيگري ارائه دهد. اين فيلم به سينماي معناگرا نزديک است و قاب بندي هاي بسيار زيبايي دارد. در اين فيلم همه تلاشمان اين بود که زبان ساده اجتماعي مردم به درستي منتقل شود. من علاقمند به ايفاي نقش هاي خاکستري هستم و تلاش مي کنم ويژگي هاي ميني مالي را در ارائه هر کاراکتر به کار ببندم تا اين کاراکترهاي خاکستري شبيه هم نباشند.

رضا درستکار و جواد طوسي در ادامه برنامه هفت به نقد و بررسي فيلم سينمايي" بيتابي بيتا" به کارگرداني مهراد فريد پرداختند.

طوسي: "بيتابي بيتا" به نگاه روبنايي به مسائل اجتماعي بسنده کرده است

در ابتدا طوسي با اشاره به سابقه روزنامه نگاري فريد در سالهاي گذشته درباره حضور اهالي مطبوعات و منتقدان در سينما گفت: افرادي چون سيروس الوند، فريدون جيراني، احمد اميني، احمد طالبي نژاد و رسول صدرعاملي از جمله نويسندگاني بودند که وارد عرصه فيلمسازي شدند. بايد ديد چطور است که در فرانسه در دهه 50 منتقدان مجله "کايه دو سينما" با شکل دادن تئوري موج نو در سينماي فرانسه خودشان نيز وارد عرصه فيلمسازي شدند و به فيلمسازان موفقي هم بدل شدند اما در ايران هيچگاه اين اتفاق نيفتاده است. کاش همکاران ما بتوانند در زمينه سينما حرفه اي تر فعاليت کنند.

در ادامه درستکار در اين زمينه توضيح داد: اين حرف که منتقدان فيلمسازان ورشکسته اي هستند در مقطعي باب شد که قابل بررسي است. ممکن است منتقد نسبت به موضوعي که نقدش مي کند فهم تئوريک داشته باشد اما در زمينه اجرايي و يا کارگرداني به آن دانش نرسيده باشد. اما درباره فريد بايد بگويم که وي توانسته در اين فيلم بهترين کارش را ارائه دهد. مسيري که فريد در آن قرار گرفته مناسب تر از ديگر کارهايش است. معتقدم فريد در دوره کارگرداني اش موفق تر از دوره روزنامه نگاري اش بوده است.

طوسي نيز درباره فيلم يادآور شد: "بيتابي بيتا" تدام نگاه فريد از زماني است که در روزنامه سلام فعاليت مي کرده است. وي در آن زمان هم به مضامين اجتماعي علاقه نشان مي داد. اين فيلم بهترين کار فريد تا امروز است. شخصيت پردازي امير با بازي حامد بهداد نکته مثبت فيلم است که مرز بين شرارت و معصوميت اين نسل را به درستي به تصوير مي کشد. اما وي در کارگرداني به نگاه روبنايي از مسائل اجتماعي بسنده کرده است. اين اثر را مي توان در ادامه فيلم هايي مثل "من ترانه 15 سال دارم"، "سارا" و "دربند" ديد که مي خواهد تنهايي شخصيت زنش و تلاش براي مستقل بودن او را به تصوير بکشد. اما اين فيلم در اجرا نتوانسته موفق عمل کند و شخصيت هايش تخت و يکسويه هستند.

اين منتقد سينما در ادامه متذکر شد: اگر قرار است يک فيلم اجتماعي را به نمايش بگذاريم ملزم به رعايت برخي نکات حقوقي و قضايي هستيم که متاسفانه در اين فيلم رعايت نشده است. همين نگاه محققانه است که فيلمي مثل "جدايي نادر از سيمين" را برجسته مي کند که در آن يک داديار را به يک شخصيت که در مقاطعي از داستان نگاه انساني هم دارد تبديل کرده است.

درستکار نيز در بخش ديگري از اين بحث متذکر شد: ما در "بيتابي بيتا " با فيلمي روبرو هستيم که قصه يک خطي دارد و در ادامه اين پي رنگ فيلم است که ادامه پيدا مي کند. اما منطق روايي، زبان و فضاي فيلم مشکل دارند و استحکام لازم را نيافته اند. در فيلم با شناسنامه زماني روبرو نيستيم و زماني که مخاطب از سينما خارج مي شود عمر فيلم هم به پايان مي رسد.

فريد: توليد آثار اجتماعي با مشکلات فراواني روبرو است

در ادامه اين بحث مهرداد فريد کارگردان فيلم نيز که به صورت تلفني در برنامه حضور داشت، عنوان کرد: "بيتابي بيتا" بيشتر از اينکه متعلق به سينماي اجتماعي باشد به سينماي داستانگو تعلق دارد. اينکه فيلم ميني مال روايت مي شود و شخصيت ها پرگويي نمي کنند جزو محاسن فيلم است. متاسفانه در سال هاي اخير در زمينه ساخت فيلم هاي اجتماعي با مشکلات فراواني روبرو بوده ايم. خود من براي دريافت پروانه ساخت فيلم 4 ماه دوندگي کردم.

درستکار در پايان اين بحث عنوان کرد: همه فيلم ها بالاخره داستاني را روايت مي کنند و داستانگو هستند اما شخصيتهاي اين فيلم نيم بند هستند. پس وقتي که اطلاعات درستي از روابط و شخصيتها ارائه نمي دهيم نمي توانيم اين نيم بندي را جزو امتيازات فيلم به شمار بياوريم. سبکي که فريد در اين فيلم انتخاب کرده به ساخته هاي اخير اصغر فرهادي نزديک است اما متاسفانه شخصيت ها چيزي کم دارند و منفعل هستند.

رويدادهاي سينمايي هفته، نقل قول هاي هفته و پخش پشت صحنه فيلم سينمايي" نيش" به کارگرداني همايون اسعديان که محصول سال 1373 است و گفتگو با کارگردان اين اثر آيتم هاي ديگر برنامه شب گذشته بودند.