دانشجويان روزهاي جمعه هم امتحان دارند!

جامعه بيش از چهار ميليوني دانشجويان كشور و بيش از پنج هزار نفري اعضاي هيات علمي تمام وقت به احتساب كارمندان دانشگاه‌ها و خانواده‌هاي دانشجويان اين روزها در يك برنامه فشرده درگير امتحانات زود‌هنگامي هستند كه بر اساس تصميم وزارت علوم بايد تا قبل از انتخابات رياست‌جمهوري به اتمام برسد؛ كلاس‌هاي جبراني، برنامه فشرده امتحاني بدون فرجه، كتاب‌ها و جزوات تدريس نشده و تكاليف و پروژه‌هاي عقب‌مانده‌يي كه همه و همه بايد تا قبل از 20 خرداد و روزهاي تعطيلي و نيمه‌تعطيل دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها به اتمام برسد.

وزارت علوم باز هم برنامه‌ريزي‌هاي دانشگاه‌ها را بر هم زد و در ادامه روند تمركزگرايي خود در اين دوره، اين بار تاريخ امتحانات و زمان‌بندي آموزشي را از بالا به دانشگاه‌هاي سراسر كشور اعلام كرد. معاونت آموزشي وزارت علوم چندي پيش با صدور بخشنامه‌يي به دانشگاه‌هاي كشور تاكيد كرد:«برگزاري امتحانات در فاصله روزهاي دوشنبه بيستم خرداد ماه تا دوم تيرماه سال 1392 ممنوع است.»

 روساي دانشگاه كشور هم بعد از مخالفت‌هاي روزهاي اول سرانجام چاره‌يي جز اجراي بخشنامه وزارت علوم نديدند و ناچارا دست به تغيير تقويم آموزشي خود زدند. بر اين اساس امتحاناتي كه قرار بود مطابق روال هر سال، اواخر خردادماه شروع شود و اواسط تيرماه به پايان برسد، بايد تا قبل از انتخابات رياست‌جمهوري به اتمام مي‌رسيد تا دانشگاه‌ها خلوت و خوابگاه‌ها به حالت نيمه تعطيل درآيند. اعتراضات و درخواست‌هاي دانشجويان و انجمن‌ها و كانون‌هاي دانشگاهي هم جواب نداد. براساس دستور وزارت علوم و در راس آن كامران دانشجو، امتحانات بايد تا روزهاي قبل از انتخابات به اتمام برسد.

وزارت علوم همچنين به دانشگاه‌ها دستور داد اگر به هر دليلي نتوانند برنامه آموزشي خود را تا قبل از 20 خرداد به پايان برسانند، به بعد از دوم تير موكول كنند. هر چند وزير همچنان اصرار دارد در اين دوره 12روزه دانشگاه‌ها و خوابگاه‌ها به هيج وجه تعطيل نيست و دانشجويان مي‌توانند آزادانه فعاليت انتخاباتي داشته باشند.

اما كاهش دو هفته آموزشي از ترم تحصيلي، چاره‌يي جز يك برنامه درسي فشرده و برگزاري امتحانات حتي در روزهاي جمعه براي مسوولان آموزشي دانشگاه‌ها باقي نگذاشت. برنامه فشرده آموزشي علاوه بر دانشگاه‌ها آموزش و پرورش را نيز شامل شده است تا اين وزارتخانه هم با كانديدا شدن حاجي بابايي براي انتخابات رياست‌جمهوري و دغدغه‌ برنامه‌ريزي براي «يك ميليون راي اولي» و خانواده‌هايشان بيش از پيش درگير انتخابات شود. درحال حاضر به گزارش دانشجويان، دانشگاه آزاد تنها دانشگاهي است كه برنامه امتحاني خود را در تعدادي شعب به بعد از انتخابات موكول كرده است. بر اساس اطلاعيه معاونت آموزشي واحد علوم تحقيقات اين دانشگاه با توجه به درخواست‌هاي مكرر دانشجويان و همچنين زمان برگزاري انتخابات، امتحانات نيم‌سال دوم سال تحصيلي را از 28 خرداد شروع مي‌كند و تا 16 تير به‌اتمام مي‌رساند.



دانشجويان: چه مي‌گويند

وزير علوم مي‌گويد برنامه امتحاني را تغيير داديم تا دانشجويان با فراغ بال در انتخابات شركت كنند. دانشجويان اما چنين نظري ندارند. به گفته آنها برنامه زمان‌بندي امتحانات با راي دادن و شركت‌ و فعاليت آنها در انتخابات تناقضي نداشت. آنچه در حال حاضر براي آنها ايجاد مشكل كرده فشار و استرس امتحانات و خستگي كلاس‌هاي فشرده و درس‌هاي حذف شده‌يي است كه كل برنامه تحصيلي آنها را برهم زده است.

يكي از دانشجويان كارشناسي دانشگاه يزد در گفت‌و گو با «اعتماد» از وضعيت اين روزهاي خودش و همكلاسي‌هايش مي‌گويد. 20 واحد درسي را طي دو روز بايد امتحان دهد: «از 8 صبح تا 6 بعدازظهر كلاس گذاشته‌اند، حتي زمان ناهار را هم به كلاس‌هاي جبراني و فوق‌العاده اختصاص داده‌اند، وقت ناهار خوردن را هم نداريم، برنامه امتحاني هم فشرده است، روز جمعه هم امتحان داريم «براساس زمان‌بندي آموزشي، امتحانات اين دانشگاه كه قرار بوده 15 خرداد شروع شود و 10 تير به پايان برسد، از 5خرداد شروع و تا 20 خرداد هم بايد به اتمام برسد.» به گفته اين دانشجوي خوابگاهي شرايط استرس‌زايي در خوابگاه‌هاي دانشجويي دانشگاه برقرار است. آمار غيبت دانشجويان از كلاس‌ها افزايش پيدا كرده و تعدادي از دانشجويان به فكر حذف اجباري واحدهاي درسي به دليل غيبت‌هاي بيش از حد هستند.»

وضعيت دانشجويان دانشگا‌هاي غيرانتفاعي و شهريه‌يي هم به همين ترتيب است. تعدادي از دانشجويان اين دانشگاه مي‌گويند عملا اين ترم هيچ نتيجه‌يي براي آنها نداشته است. اين دسته از دانشجويان براي گذراندن هر واحد درسي شهريه‌هاي بالا پرداخت كرده‌اند و اعتراض بيشتري به برنامه امتحاني اين ترم دارند. به گفته آنها دانشگاه بايد هزينه كلاس‌ها و ساعت‌هاي برگزار نشده را به آنها برگرداند. دانشگاه‌ها هم زير بار اين قضيه نمي‌روند: «بر اساس برنامه آموزشي كه دانشگاه به ما داده بود قرار بود امتحانات از 19 خرداد تا 29 خرداد برگزار شود اما بعد از بخشنامه وزارت علوم برنامه جديدي دادند كه از 25 ارديبهشت امتحانات شروع ‌شود و تا اوايل خرداد هم تمام شود. واقعا ضرورتي نداشت برنامه امتحاني را تا اين حد فشرده كنند.» به گفته اين دانشجوي كارشناسي ارشد واحدهاي درسي كه قرار بوده طي 12 جلسه برگزار شود به 8 جلسه كاهش پيدا كرده است و فقط براي تعدادي از درس‌ها كلاس‌هاي جبراني درنظر گرفته شده است.

يكي از دانشجويان دكتراي دانشگاه‌هاي علامه طباطبايي هم در گفت‌وگو با «اعتماد» از فشردگي بيش از حد برنامه‌هاي كلاسي و امتحاني اين ترم با توجه به حساسيت مقطع تحصيلي‌اش مي‌گويد. در فاصله زماني 4 تا 12 خرداد بايد امتحانات اين دانشجويان برگزار شود. اين در حالي است كه سال گذشته از 20 خرداد تا اوايل تير زمان‌بندي امتحانات مقطع دكتراي اين دانشگاه بود. به گفته اين دانشجو «عملا كيفيت تدريس و ارائه كارهاي كلاسي در اين ترم پايين آمد و استادان هم چاره‌يي ندارند از كارهاي ضعيف بگذرند. چون خودشان هم‌چندان فرصتي براي تدريس نداشتند.»



استادان چه مي‌گويند؟

علاوه بر دانشجويان استادان نيز با برنامه‌يي فشرده‌ در اين ترم رو به رو هستند. يكي از اعضاي هيات علمي دانشگاه‌هاي تهران در اين زمينه مي‌گويد: «متاسفم از اينكه مجبورم تمام درس‌ها را به صورت ناقص و فشرده تدريس كنم. چاره‌يي نداريم، كلاس‌هاي فوق‌العاده هم جواب نمي‌دهد، چون هم خودم كم مي‌آورم و هم چرت زدن‌ها و خستگي‌هاي دانشجويان را در كلاس‌هاي درس مي‌بينم». مي‌گويد بخش زيادي از مباحث اصلي كه براي تدريس در اين ترم در نظر گرفته بود را حذف كرده و تنها فرصت تدريس مقدمات را دارد. استاد يكي از دانشكده‌هاي فني دانشگاه تهران هم مي‌گويد: «درس‌هاي تخصصي و فني درس‌هايي نيستند كه دانشجويان بتوانند خودشان مطالعه كنند. حتما بايد يكسري مباحث تدريس شود اما با اين برنامه فشرده‌يي كه دانشگاه به ما داده است، عملا به خيلي از سرفصل‌هاي مشخص شده براي تدريس نرسيديم. از دانشجويان هم نمي‌شود انتظار بيش از حد داشت. كلا اين ترم همه‌چيز را فرماليته برگزار كرديم و چاره‌يي هم نبود.» عضو هيات علمي ديگري از نگراني‌اش براي دانشجويان مي‌گويد: «اين شرايط فشرده بار رواني زيادي براي دانشجويان داشته است، به ويژه دانشجويان خوابگاهي كه نگران تعطيلي خوابگاه هم هستند.» به اعتقاد او لزومي بر اين برنامه‌هاي فشرده نبود و بايد دانشگاه‌ها روال آموزشي خود را طي مي‌كردند.

در همين زمينه معاون آموزشي دانشگاه پيام‌نور هم گفته است براي اينكه به كيفيت كلاس‌هاي درسي لطمه‌يي وارد نشود، تلاش شده كلاس‌ها به صورت فشرده در ?? هفته برگزار شود و تعداد ساعت‌هاي درسي افزايش يابد. به گفته او به عبارتي ديگر به عنوان مثال به جاي ?? جلسه، ?? جلسه كلاس درسي برگزار مي‌شود، اما به جاي آن، مدت زمان كلاس‌ها افزايش خواهد يافت. يكي از دانشجويان اين دانشگاه اما مي‌گويد عملا فرصت شركت در كلاس‌هاي جبراني را پيدا نكرده‌اند و نمي‌توانند خود را با اين برنامه فشرده تنظيم كنند.



مسوولان چه مي‌گويند؟

هر چند وزارت علوم و شخص كامران دانشجو بعد از انتقادات و اعتراضاتي كه به اين تصميم وزارت علوم شد، تاكيد دارند دانشگاه‌ها در ايام انتخابات تعطيل نيست و دانشگاه‌ها در برگزاري امتحانات قبل يا بعد از انتخابات رياست‌جمهوري مختارند. اما اكثر مسوولان دانشگاه با يك حساب كتاب سرانگشتي و نگاهي به تقويم دانشگاهي با در نظر گرفتن احتمال كشيده شدن انتخابات به دور دوم ترجيح دادند هر طور شده امتحانات را تا قبل از پايان بيست خرداد ماه به پايان برساند. نماينده ولي فقيه در دانشگاه‌ها يكي از افرادي بود كه نسبت به تصميم وزارت علوم براي تعطيلي دانشگاه در زمان انتخابات انتقاد و ابراز تاسف كرد. اما مسوولان وزارت علوم همچون خواجه سروري معاون فرهنگي تاكيد دارد هدف از اين اقدام فقط آرامش خاطر و ذهن دانشجويان براي فعاليت‌هاي انتخاباتي در ايام تبليغات انتخابات و عدم مشغله ذهني و درسي دانشجويان در ايام انتخابات بوده است. سيد صولت مرتضوي، معاون سياسي كشور اما مي‌گويد در وزارت كشور هيچ گونه توصيه‌يي مبني بر برگزاري زودهنگام امتحانات دانشگاه‌ها به خاطر بحث انتخابات به وزارت علوم نداشته‌اند معاون آموزشي وزارت علوم هم در واكنش به اعتراض‌ها نسبت به كاهش زمان ترم دوم سال تحصيلي 92-91دانشگاه‌ها گفته در تقويم آموزشي دانشگاه‌ها ورود پيدا نمي‌كنيم و مسووليت برنامه‌ريزي تقويم امتحاني دانشگاه‌ها با خودشان است. صحبت‌هاي مسوولان آموزش عالي در حالي است كه وزارت علوم دولت نهم و دهم؛ به ويژه در دوران وزارت كامران دانشجو به سمت تمركزگرايي هر چه بيشتر پيش رفت. مسائل مالي و بودجه‌يي دانشگاه‌ها، انتخاب و گزينش اعضاي هيات علمي، سنجش و پذيرش دانشجويان دكترا و نهايتا ارزيابي ارتقاي اعضاي هيات علمي در اين دوره همه و همه در وزارت علوم متمركز شد و عملا استقلال دانشگاه‌ها زير سوال رفت. هر چند وزارت علوم هدف از اين تمركز گرايي را توسعه عدالت آموزشي مي‌داند اما اين روند سبب شده طي دوره گذشته جايگاه اين وزارتخانه به محلي براي صدور بخشنامه به دانشگاه‌ها تقليل پيدا كند و استقلال دانشگاه‌ها گرفته شود. اين در حالي است كه بر اساس بند الف ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه كه مصوبه دولت و تاييد شده مجلس و شوراي نگهبان در سال 83 است دانشگاه‌ها و مراكز تحقيقاتي بايد از تمامي قوانين و مقررات كشور مستثني باشند تا بتوانند مستقلا با مصوبات هيات امنايي خودشان اداره شوند.

* اعتماد